Sąd: Wymiana udziałów jest neutralna podatkowo również dla wspólników mniejszościowych
Pisaliśmy już na blogu o przepisach Polskiego Ładu, które wprowadziły brak neutralności podatkowej wymiany udziałów realizowanej przez kilku wspólników (link do artykułu tutaj).
Dla przypomnienia, wymiana udziałów to sytuacja, w której wspólnik lub kilku wspólników wnosi udziały (akcje) w jednej spółce do drugiej spółki w zamian za udziały (akcje) w tej drugiej. Do 1 stycznia 2022 r. (tj. do wejścia w życie Polskiego Ładu) wspólnicy mniejszościowi mogli korzystać z przepisów podatkowych gwarantujących neutralność podatkową wymiany udziałów pod warunkiem, że spółka otrzymująca udziały (akcje) uzyskała bezwzględną większość praw głosów w spółce przejmowanej. Dla przykładu, jeżeli trzech wspólników posiadających odpowiednio 52%, 28% oraz 20% udziałów (akcji) w spółce wnosiło te udziały do drugiej spółki w zamian za jej udziały (akcje), to żaden z nich nie podlegał opodatkowaniu, ponieważ spółka przejmująca otrzymała łącznie 100% udziałów w spółce przejmowanej.
Jednak od 1 stycznia 2022 r., zgodnie z Polski Ładem, opodatkowaniu nie podlega wyłącznie wspólnik większościowy (posiadający w naszym przykładzie 58% udziałów w spółce przejmowanej). Pozostali dwaj wspólnicy powinni zatem zapłacić podatek dochodowy z tytułu wymiany udziałów. W przywołanym wyżej artykule pisaliśmy, że w naszej ocenie taka regulacja może być niezgodna z prawem unijnym.
W tę stronę poszedł również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w pierwszym wyroku dotyczącym nowych przepisów. W uzasadnieniu ustnym do wyroku z dnia 16 marca 2023 r. (sygn. akt III SA/Wa 2744/22) Sąd stwierdził, że co prawda w jego ocenie przepisy unijne nie znajdą tutaj zastosowania bezpośrednio (z uwagi na krajowy charakter transakcji będącej przedmiotem tej sprawy), ale polskie przepisy podatkowe powinny mimo wszystko realizować ogólny cel przepisów unijnych. Skoro celem przepisów unijnych było zagwarantowanie neutralności podatkowej wymiany udziałów – niezależnie od tego, jakie pakiety udziałów będą wnoszone przez wspólników do spółki przejmującej – to wspólnicy mniejszościowi również nie powinni płacić podatku dochodowego z tytułu wymiany udziałów, o ile spółka przejmująca uzyska łącznie bezwzględną liczbę praw głosu w spółce przejmowanej.
Taka interpretacja przepisów podatkowych dokonana przez Sąd napawa optymizmem. Wydaje się, że to precedensowe orzeczenie może nadać na przyszłość ton kształtującej się dopiero linii orzeczniczej, która będzie korzystna dla podatników. W ten sposób jeden z problemów wygenerowanych przez Polski Ład mógłby w drodze orzeczniczej zostać rozwiązany na korzyść podatników.
Niemniej, w przeszłości poruszyliśmy jeszcze problem związany z wyłączeniem przez Polski Ład neutralności podatkowej dla kolejnej reorganizacji biznesu. Przypomnijmy, że przed Polskim Ładem wspólnicy spółek przejmowanych mogli korzystać z neutralnej podatkowo wymiany udziałów niezależnie od sposobu, w jaki nabyli (objęli) udziały w spółce przejmowanej. Tymczasem, od 1 stycznia 2022 r. przepisy Polskiego Ładu wyłączyły neutralność podatkową wymiany udziałów dla udziałów (akcji), które wspólnicy nabyli (objęli) wcześniej w drodze łączenia się lub podziału spółek lub innej wymiany udziałów. W przywołanym artykule wskazywaliśmy, że w naszej ocenie taka regulacja jest również niezgodna z prawem Unii Europejskiej.
Ta kwestia również zawisła przed Sądem, jednak był on już w tej kwestii bardziej wstrzemięźliwy. Nakazał bowiem Dyrektorowi Krajowej Informacji Skarbowej, który wydał zaskarżoną interpretację indywidualną, ponowną analizę przepisów unijnych i sporządzenie uzasadnienia z którego będzie wynikało, że prawo unijne nie stoi na przeszkodzie takiemu ograniczeniu neutralności podatkowej wymiany udziałów. Czekamy zatem z niecierpliwością, jak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uzasadni swoje stanowisko w tej kwestii przy ponownym wydaniu interpretacji indywidualnej.
