Wypłata wynagrodzenia po ustaniu zatrudnienia – co z ulgami?

Płatnik stosuje ulgi podatkowe tylko w okresie zatrudnienia 

W praktyce zdarza się często, że firmy wypłacają wynagrodzenie byłym pracownikom (lub zleceniobiorcom) już po ustaniu zatrudnienia. Wypłaty takie dotyczą, przede wszystkim zmiennych składników wynagrodzenia, takich jak ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odszkodowania za zakaz konkurencji, premie, bonusy oraz wszelkiego rodzaju odprawy. Czasami jednak również bazowa pensja jest wypłacana z miesięcznym przesunięciem co powoduje, że ostatnie wynagrodzenie wypłacane jest już po zakończeniu pracy w firmie.

Oczywistym jest, że wypłacając wynagrodzenie, płatnik musi dokonać poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Powinien on wówczas uwzględnić wszelkie oświadczenia i wnioski dotyczące ulg podatkowych złożone przez pracownika czy też zleceniobiorcę. Okazuje się jednak, że nie zawsze ma do tego prawo.

Zdaniem Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej (np. interpretacja o sygn. 0112-KDIL2-1.4011.199.2022.1.AMN) wypłacając wynagrodzenie byłemu pracownikowi lub zleceniobiorcy, płatnik nie może zastosować zwolnień i ulg podatkowych wynikających ze złożonych przez nich oświadczeń. Oświadczenia i wnioski składane przez zatrudnionych mają bowiem obowiązywać tylko w trakcie trwania zatrudnienia. Oznacza to, że z chwilą ustania umowy o pracę czy umowy cywilno-prawnej automatycznie tracą ważność takie dokumenty jak:

• oświadczenie PIT-2 (o rozliczaniu kwoty wolnej na bazie miesięcznej),
• oświadczenie o zamiarze opodatkowania dochodów łącznie z małżonkiem (obniżające stawkę, według której liczona jest zaliczka do 12%),
• wniosek o podwyższenie kosztów uzyskania przychodów,
• wniosek o zaniechanie stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów,
• oświadczenie o wychowywaniu co najmniej 4 dzieci,
• oświadczenie pracownika w wieku emerytalnym o kontynuowaniu zatrudnienia i niepobieraniu renty rodzinnej (dla celów tzw. ulgi dla pracujących emerytów),
• oświadczenie pracownika o przeniesieniu miejsca zamieszkania na terytorium RP po 31.12.2021 r. (dla celów tzw. ulgi na powrót),
• wniosek o niestosowanie zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 (tzw. zerowy PIT dla młodych).

Opinia zawarta w powołanej interpretacji wpisuje się w stanowisko prezentowane ostatnio przez organy podatkowe choć stoi w opozycji do wyroków sądów administracyjnych jak również wydawanych wcześniej interpretacji. Dominował w nich pogląd, że bez znaczenia jest fakt czy wynagrodzenie jest wypłacane w trakcie trwania stosunku pracy, czy też po. Istotne jest, aby w chwili wypłaty wynagrodzenia nadał były spełnione warunki uprawniające pracodawcę do zmniejszenia zaliczki.

Co więcej, brzmienie przepisów w tym zakresie nie uległo jeszcze zmianie, choć katalog oświadczeń składanych płatnikowi został znacznie rozbudowany.

Wydaje się, iż biorąc pod uwagę obecne stanowisko Dyrektora KIS, do momentu wejścia w życie nowych przepisów, płatnicy pobierając zaliczki na podatek powinni stosować najbezpieczniejsze dla nich wyjście z sytuacji i uznawać złożone oświadczenia za nieważne.

Co się zmieni od 1 stycznia 2023 r.? 

Od 1 stycznia 2023 r. do  ustawy o PIT zostanie dodany przepis art. 31a, który będzie regulował zasady składnia oświadczeń i wniosków przez podatnika. W nowych przepisach zostanie też uregulowana kwestia stosowania przez płatników oświadczeń i wniosków po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi. Z nowo dodanego art. 31a ust. 7 wynika, że po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkami, które dotyczą wniosków o obliczanie zaliczek bez stosowania ulgi dla młodych lub miesięcznych kosztów uzyskania przychodów w kwocie 250 i 300 zł oraz o rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.

Podatnik ma prawo do rozliczenia ulg w zeznaniu rocznym 

Brak zastosowania przez płatnika ulg lub zwolnień przy wypłacie zaległego wynagrodzenia nie oznacza, że podatnik nie będzie mógł z nich skorzystać. Podatnik będzie miał takie prawo przygotowując swoje zeznanie roczne. Natomiast niedogodność będzie polegała na tym, że skorzysta z nich później.