Projekt objaśnień podatkowych dotyczących tzw. ulgi na ekspansję (ulgi prowzrostowej) – czekając na ostateczną wersję objaśnień
28 września 2023 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło do konsultacji publicznych projekt Objaśnień podatkowych w zakresie przepisów dotyczących tzw. ulgi na ekspansję (ulgi prowzrostowej). Oczekując na ostateczną wersję objaśnień, spróbujmy przyjrzeć się najistotniejszym zagadnieniom, które poruszono w ich projekcie.
W pierwszej kolejności, autorzy projektu skoncentrowali się na definicji produktów wytworzonych przez podatnika, do których może zostać zastosowana nowa ulga. W tym względzie projekt objaśnień prezentuje relatywnie zawężającą wykładnię terminu „wytworzenia”, stwierdzając, że: „…milczenie ustawodawcy względem możliwości skorzystania z ulgi na ekspansję przez producentów opierających proces produkcji w przeważającym stopniu na usługach podwykonawców lub wyłącznie na scaleniu w jeden produkt dostarczonych części składowych sytuuje tego typu przedsiębiorców poza zakresem jej zastosowania”. Autorzy objaśnień posłużyli się w tym fragmencie pojęciem nieostrym („w przeważającym stopniu”) – co w praktyce w dalszym ciągu nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie w jakim zakresie podatnicy, zachowując prawo do ulgi, mogą korzystać z usług podwykonawców. Ponadto autorzy projektu nie wskazują przekonujących powodów, dla których korzystanie z usług podwykonawców lub wytwarzanie (montaż) produktów z części składowych/komponentów ma pozbawiać podatników prawa do ulgi.
Co do sformułowanego w przepisach ustawy o CIT warunku zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów, autorzy objaśnień wskazują, że warunek ten powinien być odnoszony do któregokolwiek z dwóch lat podatkowych przewidzianych dla badania realizacji wzrostu przychodów. Stanowisko autorów objaśnień w tym zakresie wydaje się być w pełni uzasadnione.
Z istotnych zagadnień poruszanych w projekcie objaśnień na szczególną uwagę zasługuje fragment, dotyczący związku ponoszonych wydatków kwalifikowanych z przychodami ze sprzedaży produktów. W tym zakresie projekt objaśnień wskazuje, że nie ma prawa do ulgi na ekspansję podatnik, który nie zwiększył wartości sprzedaży produktów, których dotyczyły poniesione koszty kwalifikowane. Jakkolwiek takie podejście jest w pewnym stopniu zrozumiałe – Ministerstwo Finansów wymaga istnienia bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy wydatkami objętymi ulgą i wzrostem przychodów ze sprzedaży produktów, których te wydatki dotyczyły – to jednak stanowisko to nie znajduje oparcia na gruncie literalnego brzmienia przepisów ustawy o CIT. Przepisy nie formułują bowiem warunku zwiększenia przychodów ze sprzedaży konkretnie tych produktów, w stosunku do których poniesiono koszty kwalifikowane ulgi, ale przychodów ze sprzedaży produktów w ogóle. Wdrożenie podejścia prezentowanego przez autorów objaśnień wymagałoby zatem zmiany przepisów ustawy.
Kolejnym znaczącym zagadnieniem, do którego odnosi się projekt, jest definicja produktu dotychczas nieoferowanego. W tym zakresie autorzy projektu stawiają wymaganie, aby takimi nowymi produktami w ofercie podatnika były produkty niezwiązane z dotychczasową branżą w której działa podatnik. Jak jest wskazane w projekcie objaśnień: „z produktem dotychczas nieoferowanym będziemy mieli więc do czynienia, w przypadku gdy skala zmian bądź usprawnień względem dotychczas oferowanych przez podatnika produktów uzasadnia przekonanie, że mamy do czynienia z nowym produktem w ujęciu rodzajowym”. Wydaje się, że jest to podejście wykraczające poza wymogi przewidziane w treści przepisów ustawy o CIT i oderwane od realiów gospodarczych, w których standardem jest branżowa specjalizacja przedsiębiorstw, a nie tworzenie biznesowych konglomeratów, które zajmują się rozmaitymi dziedzinami produkcji. Co warte podkreślenia, takie definiowanie nowych produktów może znacząco rzutować na stosowanie ulgi na prototyp. Co istotne, dotychczas dość licznie wydawane interpretacje indywidualne dotyczące ulgi na prototyp prezentowały zgoła odmienne rozumienie definicji nowych produktów i nie stawiały wymogu, aby były to nowe produkty w ujęciu rodzajowym.
Jak wynika z opisanych powyżej fragmentów projektu objaśnień, może budzić on znaczące kontrowersje. Zważywszy na fakt, że ulga na ekspansję jest relatywnie nieskomplikowaną ulgą w stosunku do pozostałych wprowadzonych ulg, z niecierpliwością oczekujemy zapowiedzianych już projektów objaśnień dotyczących kolejnych ulg wprowadzonych Polskim Ładem.
