Wyrok TSUE w sprawie Budimex znajdzie zastosowanie także w przypadku innych branż

12 kwietnia WSA w Gdańsku wydał wyrok (sygn. I SA/Gd 1431/22) dotyczący ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT. Sąd opowiedział się za stosowaniem wyroku TSUE w sprawie Budimex nie tylko w branży budowlanej.

Przypomnijmy, wyrok TSUE w sprawie Budimex dotyczył ustalenia, w którym momencie usługę budowlaną należy uznać za wykonaną (co ma wpływ na powstanie obowiązku podatkowego w VAT). TSUE miał zadecydować, czy usługa budowlana jest zakończona w momencie faktycznego wykonania robót budowlanych lub budowlano-montażowych (czyli zgłoszenia ich do odbioru), czy też momencie akceptacji wykonania tych robót przez zamawiającego, wyrażonej w protokole odbioru. TSUE uznał, że w zakresie, w jakim nie jest możliwe określenie wynagrodzenia należnego od usługobiorcy przed dokonaniem przez niego odbioru usług budowlanych lub budowlano-montażowych, usługa nie może zostać uznana za wykonaną przed owym odbiorem – o ile strony tak ustaliły w umowie.

Czego dotyczyła sprawa?

Spółka będąca autoryzowanym dealerem pojazdów samochodowych w zakresie obrotu samochodami, częściami, akcesoriami oraz serwisu wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. Zgodnie z istniejącym systemem marż i bonusów Spółka otrzymuje miesięczne, kwartalne, roczne marże oraz bonusy od dystrybutorów, z którymi współpracuje.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Spółka opisała zasady przyznawania różnego rodzaju premii i bonusów. Wskazała, że ustalenie, że jakikolwiek bonus jest należny Spółce oraz w jakiej kwocie następuje dopiero po weryfikacji przez dystrybutora sprawozdań i wniosków pod kątem spełnienia przez Spółkę założonych celów sprzedażowych. W ramach procesu weryfikacji zdarza się, że dystrybutor żąda od spółki dodatkowych informacji albo uzupełnienia sprawozdania albo wniosku. Spółka wystawia fakturę VAT niezwłocznie po uzyskaniu potwierdzenia kwoty bonusu od dystrybutora, gdyż tylko na tej podstawie może uzyskać należne wynagrodzenie.

W związku z powyższym Spółka zadała pytania:

• w jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy dla celów VAT z tytułu wykonania przez spółkę usług na rzecz dystrybutora przy założeniu, że usługi wykonywane przez spółkę przyjmowane są przez dystrybutora częściowo?
• w jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy dla celów VAT z tytułu wykonania przez spółkę usług na rzecz dystrybutora przy założeniu, że w odniesieniu do usług wykonywane przez spółkę w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń?

Spółka wskazała, że moment częściowego przyjęcia usługi i określenia dla tej części zapłaty występuje w momencie finalnego zatwierdzenia przez dystrybutora zestawienia wykonanych czynności do rozliczenia. W konsekwencji, zdaniem Spółki obowiązek podatkowy do zapłaty VAT z tytułu częściowego wykonania usługi powstaje w dniu przyjęcia częściowego wykonania usługi czyli, w dniu finalnego zatwierdzenia zestawienia czynności określonych w planie sprzedażowym przez dystrybutora.

Z kolei jeżeli chodzi o usługi wykonywane przez spółkę w związku ze świadczeniem których ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, Spółka wskazała, że jej zdaniem powinna rozpoznać obowiązek podatkowy na gruncie VAT w dniu finalnego zatwierdzenia przez dystrybutora sprawozdania spółki oraz określenia kwoty należnego bonusu.

W swojej argumentacji spółka powołała się na wyrok TSUE z dnia 2 maja 2019 r. w sprawie C-224/18 (Budimex S.A. z siedzibą w Warszawie).

Dyrektor KIS uznał stanowiska Spółki za nieprawidłowe i tym sposobem sprawa trafiła przed WSA w Gdańsku.

Co stwierdził sąd?

W analizowanym wyroku Sąd nie zgodził się ze stanowiskiem Dyrektora KIS i przyznał rację wnioskodawcy, uchylając wydaną interpretację. Sąd stwierdził, że „(…) orzeczenie TSUE wydane w sprawie C-224/18 i wydane po nim wyroku polskich sądów administracyjnych mają uniwersalny charakter, nie dotyczą wyłącznie usług budowlanych, a tezy tych orzeczeń dotyczą w zasadzie wszystkich usług, które mogą być przyjmowane w częściach odbieranych w formalny sposób, zgodnie z warunkami umowy. Takie zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego powinny dotyczyć zarówno przyjęcia częściowego wykonania usługi jak również zakończenia jej świadczenia. Sąd tym samym podziela pogląd WSA w Gdańsku zaprezentowany w wyroku z dnia 17 listopada 2020 r., sygn. I SA/Gd 700/20.”

Z powyższego wyroku wprost wynika, że orzeczenie TSUE w sprawie Budimex powinno być stosowane nie tylko do spraw dotyczących robót budowlanych, ale wszelkiego tego typu umów, które są zawierane pomiędzy kontrahentami i z których wynika konieczność odbioru lub weryfikacja wykonanych prac.

Nasz komentarz:

Obecnie organy podatkowe odmawiają stosowania wyroku w sprawie Budimex w stosunku do innych branż. W interpretacjach indywidualnych w sprawach podobnych do tej analizowanej, organy konsekwentnie ignorowały twierdzenia podatnika, że nie jest w stanie w inny sposób ułożyć stosunku prawnego ze swoim kontrahentem i że nie zna kwoty wynagrodzenia przed otrzymaniem rozliczenia.

Wyrok WSA ma istotne znaczenie dla wszystkich branż, w których rozliczenia świadczeń wykonywanych przez podatnika (lub też przyznawanych mu dodatkowych bonusów) są odsunięte w czasie ze względu na konieczność weryfikacji wykonanych czynności oraz kalkulacji należnego wynagrodzenia. W chwili obecnej w dużej mierze mamy do czynienia z „szarą strefą”, w której podatnicy nie występują o interpretacje indywidualne, ale rozliczają VAT dopiero w momencie otrzymania kalkulacji wynagrodzenia od swojego kontrahenta, narażając się tym samym na powstanie zaległości w VAT.

W wyroku WSA w Gdańsku widzimy szansę na uporządkowanie tej kwestii.