Kryterium powiązania przez status prokurenta

Status prokurenta może być przesłanką powodującą powstanie powiązania w rozumieniu przepisów o cenach transferowych – takie stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 18 czerwca 2024 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.173.2024.2.KK).

Stan faktyczny

W ramach powyższej interpretacji, Wnioskodawca wskazał, że prowadzi działalność w zakresie dystrybucji oraz wspierania dystrybutorów w procesach zakupów i sprzedaży produktów z branży przetworów rybnych oraz sprzedaży produktów rybnych. W ramach prowadzonej działalności dokonuje transakcji zakupu i sprzedaży na własny rachunek produktów od kontrahentów krajowych i zagranicznych.

Zgodnie z przedstawioną przez Wnioskodawcę strukturą właścicielską, komplementariuszem Spółki jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Kluczową natomiast kwestią jest fakt, że w 2023 r. prokurentami ustanowionymi przez Wnioskodawcę były osoby fizyczne, które są powiązane kapitałowo, osobowo lub wywierają znaczący wpływ w rozumieniu art. 11a ust. 2 ustawy o CIT na wspólników Wnioskodawcy. Zgodnie z treścią wpisu do KRS Wnioskodawcy oraz umowy spółki, prokurenci są prokurentami samoistnymi, natomiast do reprezentowania Wnioskodawcy uprawniony jest komplementariusz (za którego działa jego zarząd) działający łącznie wraz z jednym z prokurentów. Nie zostały pomiędzy wspólnikami ani jakimikolwiek innymi osobami zawarte umowy lub porozumienia, na mocy których osoby te pośrednio posiadałyby ponad 25% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, a także udziału lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy.

Czego dotyczyło zapytanie?

W niniejszej interpretacji wątpliwości dotyczyły kwestii uznania Wnioskodawcy oraz jego komandytariuszy za podmioty powiązane w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Podkreślając przy tym, że ww. prokurenci są osobami, które wywierają znaczący wpływ na powyższych komandytariuszy, w rozumieniu art. 11a ust. 2 ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, fakt sprawowania przez osoby fizyczne, wywierające znaczący wpływ na jednego z komandytariuszy, funkcji prokurentów samoistnych w sytuacji, gdy nie są oni uprawnieni do samodzielnej reprezentacji Wnioskodawcy, nie czyni z Wnioskodawcy i jego komandytariuszy podmiotów powiązanych, w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że ilekroć w niniejszym rozdziale jest mowa o podmiotach powiązanych – oznacza to:

• podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
• podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
  • ten sam inny podmiot lub
  • małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
• spółkę niebędącą osobą prawną i jej wspólnika, lub
• spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, i jej komplementariusza, lub
• spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a, i jej wspólnika, lub
• podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – spółkę kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagraniczny zakład.

Wnioskodawca argumentował, że nie istnieje podmiot inny niż komplementariusz, który wywiera znaczący wpływ na Wnioskodawcę w oparciu o element definicji wskazany w przepisie z art. 11a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że przez wywieranie znaczącego wpływu, rozumie się:

• posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
  • udziałów w kapitale, lub
  • praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
  • udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach, lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych,

wskazując, że każdy z udziałowców będący komandytariuszem Wnioskodawcy, posiada 10% udziału w kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, będącą komplementariuszem Wnioskodawcy.

Ponadto Wnioskodawca w swojej argumentacji, powołał się również na stanowisko Sądu Apelacyjnego w Krakowie (wyrok z dnia 4 czerwca 2020 r., sygn. akt III AUa 1266/19), który wskazał, że „Prokurent nie posiada samodzielnej pozycji w Spółce, nigdy nie działa we własnym imieniu i na własny rachunek, lecz jako pełnomocnik przedsiębiorcy. Podkreślenia wymaga okoliczność, iż prokura będąca rodzajem pełnomocnictwa obejmuje wyłącznie stosunki zewnętrzne pomiędzy osobami trzecimi, a mocodawcą, czyli skupia się na przekazywaniu na zewnątrz woli mocodawcy (dysponenta) i reprezentowaniu przedsiębiorcy w stosunkach prawnych z podmiotami trzecimi”.

Według Wnioskodawcy stosunki występujące pomiędzy nim a jego prokurentami nie wypełniają jakichkolwiek innych elementów legalnej definicji wywierania znaczącego wpływu.

Stanowisko KIS

Z powyższą argumentacją nie zgodził się organ, uznając stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Przede wszystkim organ podkreślił, że w uzasadnieniu do ustawy z 23 października 2018 r. (ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającej m.in. nowe definicje podmiotu powiązanego do ustawy o CIT) projektodawca wskazał, że uwzględnienie aspektu wywierania znaczącego wpływu przez osobę fizyczną ma na celu rozszerzenie katalogu powiązań o sytuację, w której istnieje osoba fizyczna, mogąca w istotny sposób wpływać na kluczowe decyzje gospodarcze podejmowane przez podmiot, nawet pomimo braku formalnego umocowania w organach stanowiących lub kontrolnych.

Ponadto, biorąc pod uwagę treść przepisów o podmiotach powiązanych oraz ich celowość, organ stwierdził, że nie chodzi wyłącznie o uprawnienia o charakterze formalnym (np. udział w zarządzie, radzie nadzorczej spółki lub innego podmiotu), ale również o faktyczny wpływ na kształtowanie decyzji gospodarczych lub kontrolę powiązanego podmiotu.

W uzasadnieniu podkreślono również, że zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego, prokurent może dokonywać za przedsiębiorcę czynności procesowych w postępowaniu karnym. Co więcej, przyjmuje się także, że prokurent może występować za przedsiębiorcę w postępowaniu podatkowym. Oznacza to, że zakres prokury nie jest ograniczony do prawa prywatnego, mimo że jest to instytucja prawa prywatnego.

Tym samym, DKIS uznał, że występuje kryterium powiązania przez status prokurenta, m.in. z uwagi na fakt, że w zakresie „wywierania znaczącego wpływu” mowa jest również o faktycznym wpływie na kształtowanie się decyzji gospodarczych lub kontrolę powiązanego podmiotu. Osoba prokurenta bierze faktyczny oraz czynny udział w zarządzaniu spółką, nawet jeżeli nie podejmuje samodzielnych decyzji o charakterze strategicznym, przekraczających czynności zwykłego zarządu oraz mimo tego, że dość łatwo można go odwołać.