Kiedy i jak trzeba informować o umowach zawartych z nierezydentami?

Na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, podatnicy mają obowiązek przekazywania, bez wezwania przez organ podatkowy informacji o umowach zawartych z nierezydentami (w rozumieniu przepisów prawa dewizowego).

Nierezydentami są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu. Nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów. Szczegółowe warunki w tym zakresie reguluje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie informacji podatkowych.

Warunki obowiązkowego przekazania informacji o umowach zawartych z nierezydentami 

Informację o umowach zawartych z nierezydentami podatnicy sporządzają i przekazują właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, jeżeli suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z tych umów przekroczyła równowartość 300 000 euro, a dodatkowo spełniony jest jeden z warunków:

• jedna ze stron tej umowy, bezpośrednio lub pośrednio, bierze udział w zarządzaniu lub kontroli drugiej strony umowy albo posiada udział w jej kapitale uprawniający do co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub
• inny podmiot, niebędący stroną umowy, równocześnie bierze udział, bezpośrednio lub pośrednio, w zarządzaniu lub kontroli podmiotów będących stronami umowy albo posiada udziały w kapitałach tych podmiotów uprawniające, w każdym z nich, do co najmniej 5% wszystkich praw głosu.

Ponadto, informację o umowach zawartych z nierezydentami sporządza się, jeżeli nierezydent, będący stroną umowy, posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo w rozumieniu odrębnych przepisów, a jednorazowa wartość należności albo zobowiązań wynikających z zawartych umów przekroczyła równowartość 5000 euro.

Jednocześnie na podatników został nałożony obowiązek zachowania należytej staranności w zakresie identyfikacji powiązań lub posiadania przez nierezydenta przedsiębiorstwa, oddziału lub przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Informację o umowach zawartych z nierezydentami podatnicy składają na formularzu ORD-U.

Wyłączenia obowiązku opracowania ORD-U 

Z obowiązku opracowania ORD-U zwolnione są podmioty obowiązane do opracowania informacji o cenach transferowych (TPR). Wyłączenie to nie dotyczy jednak podmiotów, które realizują w danym roku podatkowym transakcje z podmiotami powiązanymi z tzw. rajów podatkowych, a transakcje przekraczają progi dokumentacyjne:

1. 2 500 000 zł – w przypadku transakcji finansowej;
2. 500 000 zł – w przypadku transakcji innej niż transakcja finansowa.

ORD-U należy złożyć do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, a zatem w przypadku podatników, których rok podatkowy równy jest kalendarzowemu, termin ten przypada na koniec marca 2023 roku. Z kolei termin na złożenie TPR za 2022 rok, dla podatników których rok podatkowy jest równy kalendarzowemu, jest do końca listopada 2023 roku.

Kwestie problematyczne 

Zwolnienie z obowiązku opracowania ORD-U za 2022 r. uzależnione jest od złożenia formularza TPR, którego termin na opracowanie i złożenie przypada w terminie późniejszym niż termin na złożenie samego ORD-U.

Jeżeli wartość transakcji z podmiotem powiązanym-nierezydentem, nieposiadającym siedziby w tzw. raju podatkowym wyniosła w 2022 roku równowartość 400 000 euro, wartość takiej transakcji nie przekroczy progu dokumentacyjnego właściwego do opracowania lokalnej dokumentacji cen transferowych i TPR (2 000 000 zł). Wówczas taki podmiot, jeżeli nie ma obowiązku opracowania TPR w związku z innymi transakcjami, nie będzie miał możliwości skorzystania ze zwolnienia z opracowania ORD-U.

Ponadto, regulacje dotyczące ORD-U przewidują inny poziom powiązań kapitałowych niż regulacje w zakresie cen transferowych. Obowiązek opracowania ORD-U dotyczy podmiotów, pomiędzy którymi istnieją powiązania kapitałowe już na poziomie 5%. Zatem w przypadku transakcji o wartości 500 000 euro z nierezydentem posiadającym w polskim podmiocie np. 10% udziałów (przy braku obowiązku opracowania TPR za dany okres w związku z innymi transakcjami), polski podmiot będzie obowiązany do złożenia ORD-U, ponieważ nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia odwołującego się do opracowania TPR.

Sankcje 

W przypadku niezłożenia ORD-U w terminie, sankcja karno-skarbowa wynosi do 120 stawek dziennych (od ok. 14 000 zł do ok. 5 583 000 zł). W przypadku złożenia informacji nieprawdziwej, sankcja ta wzrasta dwukrotnie. Natomiast w sytuacji mniejszej wagi, sprawca omawianego czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Podsumowanie 

W zdecydowanej większości przypadków, opracowanie TPR za 2022 rok będzie zwalniało z obowiązku złożenia ORD-U za ten okres.

Należy jednak pamiętać, że regulacje dot. ORD-U nie korespondują z przepisami o cenach transferowych (progi dokumentacyjne, poziom powiązań, terminy), pomimo tego, że uzależniają możliwość zwolnienia ze sporządzenia i przekazania ORD-U w oparciu o te regulacje (sporządzenie TPR). Podejmując decyzję o niezłożeniu ORD-U za 2022 rok ze względu na opracowanie TPR, podmioty które zidentyfikowały transakcje z powiązanymi nierezydentami (lub transakcje nierezydent – przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo na terytorium RP), powinny do końca marca br. zweryfikować, jaki potencjalnie będzie zakres transakcji wykazanych w TPR w przypadku obowiązku jego opracowania. Szczególną uwagę podatnicy powinni zwrócić na transakcje z podmiotami powiązanymi z tzw. rajów podatkowych (brak możliwości zastosowania zwolnienia w zakresie opracowania ORD-U, jeżeli podatnik wykaże transakcje bezpośrednie rajowe z podmiotem powiązanym za 2022 r. w TPR).

Ponadto, podatnicy powinni zweryfikować transakcje z podmiotami powiązanymi-nierezydentami, z którymi powiązania kapitałowe nie przekraczają 25%.