Realizacja inwestycji mieszkaniowych przez Gminę a status podatnika VAT – Wyrok WSA w Rzeszowie
Gmina wnosząc niezabudowane działki aportem do spółki mającej status społecznej inicjatywy mieszkaniowej (SIM) nie działa w charakterze podatnika VAT – tak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 12 sierpnia 2025 r. sygn. I SA/Rz 223/25.
Aport działek do SIM a zwolnienie z VAT – Czego dotyczyła sprawa?
Gmina planowała wniesienie nieruchomości (działek) w formie aportu do spółki z o.o. mającej status społecznej inicjatywy mieszkaniowej (SIM) w związku z planowaną inwestycją budowy mieszkań i domów. W ocenie gminy działania te stanowić miały realizację jej zadań własnych związanych z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych mieszkańców.
W momencie planowanego wniesienia działki nie były zabudowane, nie posiadały wydanej decyzji WZ i nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jedynymi obecnymi na działkach elementami infrastruktury były instalacje wodociągowe i kanalizacyjne.
Gmina wystąpiła do Dyrektora KIS o wydanie interpretacji indywidualnej potwierdzającej jej stanowisko, że w zakresie planowanych czynności nie będzie podatnikiem VAT (jako organ władzy publicznej realizujący zadania własne), a wniesienie działek aportem do SIM będzie korzystało ze zwolnienia VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 i 9 ustawy o VAT.
Dyrektor KIS: aport działek przez gminę podlega VAT
Dyrektor KIS uznał stanowisko gminy w całości za nieprawidłowe. Organ wskazał, że gmina jest podatnikiem VAT, bowiem podjęte przez nią działania mają charakter działalności gospodarczej, a jako że są wykonywane w ramach zawartych umów cywilnoprawnych gmina nie podlega wyłączeniu z opodatkowania. Dyrektor KIS podkreślił, że w przypadku wniesienia aportu do spółki, gmina nie realizuje zadań własnych, ale działa jak każdy inny podmiot gospodarczy.
Co więcej, organ podatkowy wskazał, że obecność na działkach obiektów liniowych sieci wodociągowej i kanalizacyjnej świadczy o faktycznym zabudowaniu gruntu. W konsekwencji jego wniesienie w formie aportu do spółki nie będzie korzystało ze zwolnienia z VAT.
WSA: gmina z aportem działek poza VAT
Interpretacja została zaskarżona przez gminę, na skutek czego sprawa trafiła na wokandę WSA w Rzeszowie. Sąd nie podzielił stanowiska Dyrektora KIS i uchylił zaskarżoną interpretację.
Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, że gmina nie będzie występowała jako podatnik VAT, jeśli całość podjętych i zamierzonych przez nią działań służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych mieszkańców gminy. W ocenie sądu w tej sprawie warunek ten jest spełniony, czyli gmina realizowała zadania własne, co wyłącza ją z systemu VAT.
W konsekwencji uznania braku statusu podatnika VAT po stronie gminy, rozstrzygnięcie kwestii objęcia czynności zwolnieniem z VAT stało się bezprzedmiotowe. Mimo to sąd zauważył, że argumentacja organów podatkowych dotycząca uzbrojenia gruntów była błędna – wyposażenie działek w instalacje przemysłowe nie oznacza jeszcze, że grunt jest zabudowany.
Gminy i aporty do spółek mieszkaniowych: różnice stanowisk WSA i KIS
Kolejny raz sąd administracyjny stanął po stronie samorządów. WSA uznał, że gminy nie powinny płacić VAT, gdy wnoszą nieruchomości aportem do spółek komunalnych zajmujących się budownictwem społecznym, gdyż nie działają tutaj jako podatnicy VAT, ale jako organy władzy. W ostatnich miesiącach można dostrzec wyraźny trend – linia orzecznicza sądów staje się coraz bardziej przychylna jednostkom samorządu terytorialnego. Problem w tym, że mimo takich wyroków organy interpretacyjne nie zmieniają swojego stanowiska i konsekwentnie wymagają od jednostek samorządu terytorialnego opodatkowania aportów, a to generuje realne koszty: gdy gmina wnosi do SIM nieruchomość, która nie korzysta ze zwolnienia od VAT, spółka, która ją otrzymuje, nie ma możliwości odliczenia VAT należnego – bo nie prowadzi sprzedaży opodatkowanej. W efekcie koszt inwestycji, której celem jest zaspokajanie podstawowych potrzeb mieszkańców gminy, zwiększa się o VAT, a Skarb Państwa zarabia na pomocy najuboższym.
Nie odkładaj pytań na później – napisz do nas: Olga Panek
