Nowe rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych (VBER)

1 czerwca 2022 r. weszło w życie Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/720 z dnia 10 maja 2022 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych („VBER” lub „Rozporządzenie„), zastępując dotychczasowe rozporządzenie Komisji (UE) nr 330/2010.

VBER określa zasady stosowania unijnych reguł konkurencji do współpracy dostawców i odbiorców, w tym zwłaszcza w zakresie dystrybucji. Ponadto, towarzyszą mu nowe Wytyczne dotyczące ograniczeń wertykalnych („Wytyczne”).

Celem wprowadzonych przez Komisję zmian było w szczególności dostosowanie zakresu tzw. „bezpiecznej przystani” (safe harbour) oraz zaktualizowanie przepisów, aby lepiej odpowiadały zmiennej sytuacji rynkowej i potrzebom przedsiębiorstw w nadchodzącej dekadzie.

Komisja podkreśliła również zaktualizowanie przepisów VBER w zakresie oceny ograniczeń w Internecie, porozumień wertykalnych w gospodarce platform internetowych oraz umów służących realizacji celów w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Zaktualizowane Wytyczne zawierają szczegółowe wskazówki dotyczące wielu zagadnień, takich jak dystrybucja selektywna i wyłączna oraz umowy agencyjne.

Zmiany wprowadzone Rozporządzeniem mają co do zasady ułatwić podmiotom gospodarczym ocenę zgodności ich porozumień wertykalnych z art. 101 TFUE.

Główne zmiany wprowadzone Rozporządzeniem

Główne zmiany w stosunku do poprzednich przepisów koncentrują się na dostosowaniu zakresu „bezpiecznej przystani” i zasadniczo można je podzielić na dwie kategorie:

1.zawężenie zakresu „bezpiecznej przystani”:

a) w odniesieniu do podwójnej dystrybucji, czyli sytuacji, w których dostawca sprzedaje klientom końcowym swoje towary lub usługi zarówno za pośrednictwem niezależnych dystrybutorów, jak i bezpośrednio;

b) w odniesieniu do zobowiązań do parytetu cenowego, czyli wymogu, by warunki, które sprzedawca oferuje swoim kontrahentom były takie same lub lepsze niż te oferowane za pośrednictwem niezależnych kanałów sprzedaży, takich jak inne platformy, lub własnych kanałów sprzedaży bezpośredniej, takich jak własna strona internetowa.

Oznacza to, że na mocy nowego VBER niektóre aspekty podwójnej dystrybucji i niektóre rodzaje zobowiązań do parytetu cenowego nie będą już podlegały wyłączeniu, ale należy je oceniać indywidualnie, w oparciu o przepisy art. 101 TFUE[1].

2. rozszerzenie zakresu „bezpiecznej przystani”:

a) w odniesieniu do niektórych ograniczeń aktywnego kontaktowania się nabywcy z klientami indywidualnymi, tj. sprzedaży czynnej;

b) w odniesieniu do niektórych praktyk dotyczących sprzedaży przez Internet, tzn. możliwości ustanawiania dla tego samego dystrybutora różnych cen hurtowych produktów sprzedawanych przez Internet i poza nim, a także możliwości stosowania różnych kryteriów w odniesieniu do sprzedaży przez Internet i poza nim w systemach dystrybucji selektywnej.

Na mocy nowego VBER ograniczenia te będą podlegały wyłączeniu, jeżeli spełnione zostaną także wszystkie jego pozostałe warunki[2].

Okres przejściowy

Warto również zauważyć, że zgodnie z Art. 10 VBER zakaz ustanowiony w art. 101 ust. 1 TFUE nie ma zastosowania w okresie od dnia 1 czerwca 2022 r. do dnia 31 maja 2023 r. w odniesieniu do porozumień obowiązujących w dniu 31 maja 2022 r., które nie spełniają warunków wyłączenia przewidzianych w Rozporządzeniu, ale które w dniu 31 maja 2022 r. spełniały warunki wyłączenia przewidziane w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 330/2010. Po tym okresie należy dostosować umowy do obowiązującego Rozporządzenia i Wytycznych.

Polskie przepisy dotyczące porozumień wertykalnych

31 maja 2023 r. wygasa również polski odpowiednik Rozporządzenia tj. rozporządzenie Rady Ministrów z 30 marca 2011 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję. Wkrótce można się zatem spodziewać że przedstawiony zostanie nowy projekt rozporządzenia, odzwierciedlający zmiany wprowadzone VBER.

***

Od 1 czerwca 2022 r. wszelkie nowe porozumienia wertykalne, w tym umowy dystrybucyjne muszą spełniać warunki określone w nowym VBER. Ponadto, przedsiębiorcy mają czas do dnia 31 maja 2023 r. na dostosowanie do nowego Rozporządzenia obowiązujących umów dystrybucyjnych i innych objętych zakresem zmian.

Mając na uwadze powyższe, przedsiębiorcy powinni zweryfikować i w niezbędnym zakresie dostosować stosowane wzory porozumień wertykalnych, w szczególności umów dystrybucyjnych do zmian wprowadzonych Rozporządzeniem, a także dokonać przeglądu umów pozostających w mocy i w razie konieczności do 31 maja 2023 dostosować ich brzmienie do nowych przepisów.

Zespół SSW Pragmatic Solutions na bieżąco monitoruje proces legislacyjny i projekty ustaw mogące wpłynąć na sposób zarządzania przedsiębiorstwem. Będziemy Państwa nadal informować o kolejnych istotnych zmianach w prawie.

[1] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/IP_22_2844

[2] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/IP_22_2844