Rewolucja plastikowa? Ustawa o Single-Use Plastics (SUP) weszła w życie

Dyrektywa Single-Use Plastics (SUP) została zaimplementowana w polskim prawodawstwie 24 maja 2023 r. razem z wejściem w życie nowelizacji między innymi ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Nowe obowiązki mają istotny wpływ na wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność związaną z produktami jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Zakaz wprowadzania do obrotu

Ustawa przewiduje nowy katalog produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, których wprowadzanie do obrotu będzie zakazane. Są to: patyczki higieniczne, sztućce, talerze, słomki i mieszadełka, patyczki do balonów oraz pojemniki na żywność i napoje wykonane z polistyrenu ekspandowanego (styropianu). Ponadto niedopuszczalne będzie wprowadzanie do obrotu jakichkolwiek wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych. Naruszenie ustawy w zakresie nielegalnego wprowadzenia do obrotu powyższych produktów lub wyrobów sankcjonowane będzie administracyjną karą pieniężną w wysokości od 10.000 zł do nawet 500.000 zł.

Oznakowanie produktów

Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (takie jak kubki na napoje, podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory, chusteczki nawilżane oraz wyroby tytoniowe z filtrami) obowiązani będą do umieszczenia na opakowaniach tych produktów lub na samych produktach odpowiedniego oznakowania „Produkt zawiera plastik” zgodnego z wytycznymi rozporządzenia Komisji (UE) 2020/2151. Niezapewnienie wymaganego oznakowania będzie groziło nałożeniem administracyjnej kary pieniężnej w wysokości od 10.000 zł do 100.000 zł.

Wykorzystanie “zapasów”

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz wyroby wykonane z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych, które zostały wprowadzone do obrotu przed dniem 24 maja 2023 r., będą mogły być sprzedawane albo przekazywane nieodpłatnie nabywcom na terytorium kraju lub wykorzystane na użytek własny aż do wyczerpania ich zapasów. Przedsiębiorcom objętym nowymi regulacjami zalecamy zatem przeprowadzenie inwentaryzacji stanów magazynowych w zakresie produktów jednorazowego użytku wykonanych z tworzyw sztucznych.

Produkty wprowadzone do obrotu bez wymaganego oznakowania przed dniem 24 maja 2023 r. mogą być sprzedawane albo przekazywane nieodpłatnie nabywcom na terytorium kraju lub wykorzystane na użytek własny do wyczerpania zapasów.

Zmniejszenie stosowania

Szereg produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęto ponadto obowiązkiem zmniejszenia stosowania. Do produktów podlegających temu ograniczeniu zalicza się kubki na napoje oraz pojemniki na żywność wykonane z innych materiałów niż polistyren ekspandowany, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Pobór i uiszczanie opłat

Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego albo jednostki gastronomiczne, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (obejmujące kubki na napoje i pojemniki na żywność, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność) obowiązani będą pobierać od użytkownika końcowego nabywającego te produkty opłatę w wysokości maksymalnej 1 zł. Opłaty te należy następnie wnieść na rachunek prowadzony przez marszałka województwa, w terminie do dnia 15 marca następnego roku. Za niewypełnienie obowiązku poboru opłat przewidziano karę administracyjną w wysokości od 500 zł do 20.000 zł.

Ponadto, przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty SUP, takie jak pojemniki na żywność i napoje, paczki i owijki elastyczne, lekkie torby na zakupy czy wyroby tytoniowe zawierające filtry, obowiązani będą do ponoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów zbierania, uprzątania, transportu i przetwarzania odpadów tego samego rodzaju.

Obowiązki ewidencyjne

Nowe obowiązki w zakresie ewidencji obejmą:

• przedsiębiorców obowiązanych do pobierania opłaty końcowej – w zakresie liczby nabytych i wydanych użytkownikom końcowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w danym roku kalendarzowym, oddzielnie dla każdej z prowadzonych jednostek;
• przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (pojemniki na żywność i napoje, paczki i owijki, kubki na napoje, lekkie torby, chusteczki nawilżane, balony, wyroby tytoniowe z filtrami) – w zakresie rodzaju i masy albo liczby tych produktów wprowadzonych do obrotu w danym roku kalendarzowym.

Zaniechanie prowadzenia ewidencji może wiązać się z nałożeniem kary administracyjnej w wysokości od 500 zł do 20.000 zł w odniesieniu do ewidencji produktów wydanych użytkownikom końcowym oraz od 10.000 zł do 100.000 zł w zakresie ewidencji produktów wprowadzonych do obrotu.

Podsumowanie

Nowelizacja ustawy w zakresie dotyczącym SUP to z pewnością krok naprzód w walce z problemem zanieczyszczenia środowiska plastikowymi odpadami. Dostosowanie modelu biznesowego do nowych obowiązków może jednak stanowić spore wyzwanie dla przedsiębiorców wytwarzających produkty jednorazowego użytku lub korzystających z tego typu produktów w codziennej działalności.

Jeżeli potrzebują Państwo profesjonalnego wsparcia w zakresie zapewnienia zgodności z ostatnimi wymogami środowiskowymi – zachęcamy do kontaktu.