No-poaching agreements. Potencjalna zmowa na rynku pracy pod lupą UOKiK

Wszczęcie postępowania wyjaśniającego przez Prezesa UOKiK w sprawie potencjalnej zmowy pomiędzy firmami przewozowymi, Jeronimo Martins Polska S.A. (właściciel sieci dyskontów Biedronka) i Dino Polska S.A. (właściciel sieci sklepów Dino).

W ostatnim czasie Prezes UOKiK poinformował o wszczęciu postępowania  wyjaśniającego dotyczącego potocznie rozumianego rynku pracy (zmowy na rynku pracy). Ma ono na celu zweryfikowanie potencjalnych praktyk stosowanych przez sieci handlowe Biedronka (Jeronimo Martins Polska S.A.) i Dino (Dino Polska S.A.) oraz firmy przewozowe obsługujące wspomniane podmioty.

W ramach postępowania wyjaśniającego, w lutym i kwietniu 2024 r. za zgodą sądu i w asyście Policji urzędnicy UOKiK przeszukali siedziby wyżej wymienionych przedsiębiorców. Obecnie trwa analiza zebranego materiału dowodowego.

Otrzymane przez Prezesa UOKiK sygnały z rynku wzbudziły podejrzenie, że pomiędzy firmami transportowymi, które świadczyły usługi dla sieci Biedronka i Dino doszło do zawarcia niedozwolonego porozumienia, w ramach którego zobowiązały się one nie konkurować pomiędzy sobą o pracowników. Tego typu ustalenia, zdaniem organu, mogły być koordynowane przez sieci handlowe.

W rezultacie firmy transportowe mogły nie zatrudniać u siebie kierowców pracujących u innych uczestników podejrzewanej zmowy. Z kolei sieci handlowe mogły narzucać określone zasady i egzekwować stosowanie się do nich przez firmy transportowe. W konsekwencji pensje pracowników mogły być niższe lub nie rosnąć w takim stopniu, jak w sytuacji, gdyby takiej zmowy nie było.

Aktualnie postępowanie wyjaśniające prowadzone jest w sprawie, a nie przeciwko konkretnym przedsiębiorcom. Jeśli zebrany materiał dowodowy potwierdzi zawartą zmowę, wówczas Prezes UOKiK rozpocznie postępowanie antymonopolowe i postawi
zarzuty konkretnym podmiotom. Za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję grozi kara finansowa w wysokości do 10% obrotu przedsiębiorcy. Menedżerom odpowiedzialnym za zawarcie zmowy grozi z kolei kara pieniężna w wysokości do 2 mln zł.

ZMOWY NA RYNKU PRACY

Co do zasady najbardziej znanymi przykładami niedozwolonych porozumień ograniczających konkurencję są zmowy cenowe, przetargowe lub podziałowe. Należy jednak pamiętać, że prawo konkurencji znajduje zastosowanie również do innych rynków niż te, na których przedsiębiorcy prowadzą działalność gospodarczą oferując swoje produkty czy usługi. Porozumienia ograniczające konkurencję mogą zatem dotyczyć także rynku pracy i działań dotyczących pracowników.

By ułatwić przedsiębiorcom, pracownikom oraz innym podmiotom weryfikację działań z pogranicza prawa pracy i prawa konkurencji, Prezes UOKiK opublikował skierowany do przedsiębiorców, pracowników, działów HR i związków zawodowych Poradnik „Zmowy
i nadużycia na rynku pracy. Prawo konkurencji a sprawy pracownicze” („Poradnik”).
Zostały w nim m.in. opisane potencjalnie niedozwolone praktyki wraz z praktycznymi przykładami.

Należą do nich w szczególności:

• Porozumienia o niekonkurowaniu o pracowników (tzw. no-poaching agreements), które mają eliminować ryzyko przedsiębiorców, że konkurent zrekrutuje ich pracownika. Takie ustalenia mogą mieć formę aktywną (przedsiębiorcy uzgadniają, że nie będą aktywnie zabiegać o swoich pracowników), jak i pasywną  (przedsiębiorcy uzgadniają, że nie będą podejmowali rozmowy o pracę w przypadku otrzymania CV od pracownika drugiej strony zmowy). Co więcej, takie porozumienia mogą mieć istotny wpływ na najbardziej sensytywny element konkurencji cenowej pomiędzy pracodawcami – wysokość wynagrodzeń oferowanych pracownikom.
• Wspólne ustalanie wysokości płac dla pracowników, tzw. wage-fixing, które minimalizują ryzyko odejścia z pracy pracownika po otrzymaniu korzystniejszej oferty od innego pracodawcy.
• Wspólne ustalanie innych warunków pracy, które wpływają na atrakcyjność pracodawcy, np. liczby dni pracy zdalnej.
• Zakazy konkurencji wykorzystywane przez przedsiębiorców, którzy posiadają pozycję dominującą na rynku właściwym.

Ponadto w Poradniku poruszone zostały takie kwestie jak: czym jest prawo konkurencji, pojęcie przedsiębiorcy w rozumieniu prawa konkurencji, pojęcie porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami, odpowiedzialność menadżerów za zmowy na rynku pracy, inne działania, na które należy zwrócić uwagę, dalsze kroki przypadku podejrzenia naruszenia, a także skutki i konsekwencje naruszenia prawa konkurencji na rynku pracy.

JAK MOŻEMY POMÓC?

SSW świadczy kompleksowe usługi w zakresie prawa ochrony konkurencji i konsumentów. Nasze doświadczenie obejmuje również wdrażanie programów compliance mających na celu zapewnienie zgodności prowadzonej działalności z prawem konkurencji. Chętnie wesprzemy Państwa poprzez weryfikację umów z pracownikami i współpracownikami, a także planowanych działań oraz identyfikację potencjalnych ryzyk. Zaproponujemy odpowiednie środki zaradcze, które pozwolą na skuteczne zmniejszenie ryzyka naruszenia prawa konkurencji i nałożenia kary. Ponadto w razie potrzeby będziemy Państwa reprezentować na każdym etapie postępowania przed Prezesem UOKiK.