Fot. Pexels
Aktualności
22 maja 2020

Alert: Bieg terminów procesowych zgodnie z Tarczą 1.0 i 3.0


W dniu 16 maja 2020 r. weszła w życie najnowsza Tarcza antykryzysowa, zwana Tarczą 3.0. Ustawodawca zdecydował się na uchylenie przepisów wprowadzonych tzw. Tarczą 1.0, zgodnie z którymi w czasie obowiązywania: (i) stanu zagrożenia epidemiologicznego oraz (ii) stanu epidemii, terminy sądowe i procesowe nie biegną. Jednakże, zarówno moment zawieszenia, jak i moment ponownego otwarcia biegu terminów budzi poważne wątpliwości.

Zawieszenie terminów

Tarcza 1.0 zawiesiła bieg terminów i wstrzymała otwarcie biegu terminów procesowych i sądowych „w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID”. Nie jest więc jednoznaczne, czy doszło do zawieszenia terminów od dnia wejścia w życie Tarczy 1.0., tj. od dnia 31 marca 2020 r., czy też z mocą wsteczną – tj. od dnia wprowadzenia stanu zagrożenia epidemiologicznego (od dnia 14 marca 2020 r.). Wątpliwości te potęguje sytuacja w Polsce, w której faktyczne utrudnienia i ograniczenia prawa do sądu (takie jak uniemożliwienie stronom przeglądania akt, zamknięcie biur podawczych, czy skrócenie godzin funkcjonowania poczty) nastąpiły przed wejściem w życie Tarczy 1.0., właśnie w związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemiologicznego.

Ponosi się, że w samo brzmienie Tarczy 1.0. wpisana została retroaktywność i należy uznać, że terminy zostały zawieszone już od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego (14 marca 2020 r.), nie zaś od dnia wejścia w życie Tarczy 1.0, tj. od dnia 31 marca 2020 r. Dezorientację pogłębiły Ministerstwo Sprawiedliwości i Ministerstwo Finansów, wydając dwie sprzeczne ze sobą interpretacje. Według Ministerstwa Sprawiedliwości, skoro w ustawie brak jasnego uregulowania w zakresie retroaktywnego zawieszenia terminów, uległy one zwieszeniu od 31 marca 2020 r. (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/informacja-w-sprawie-wstrzymania-i-zawieszenia-terminow-procesowych). Z kolei według Ministerstwa Finansów, terminy nie biegną już od dnia wprowadzenia stanu zagrożenia epidemiologicznego, tj. od dnia 14 marca 2020 r. (https://www.gov.pl/web/gov/zawies-bieg-terminow-procesowych-i-sadowych).

Na marginesie, wskazać można że niedopatrzeniem ustawodawcy było również niewskazanie poprawnej jednostki chorobowej – w regulacji dotyczącej zawieszenia terminów w Tarczy 1.0 znalazł się COVID zamiast COVID-19. Może to prowadzić do kwestionowania skuteczności normy prawnej wynikającej z tego przepisu, a tym samym do prób podważenia skuteczności zawieszenia terminu.

Początek biegu terminów

Wątpliwości budzi również brzmienie najnowszej Tarczy 3.0. Pomimo że cały czas funkcjonujemy w stanie epidemii, ustawodawca zdecydował się na „odmrożenie” terminów procesowych. Oznacza to przywrócenie biegu terminów zawieszonych bądź rozpoczęcie biegu terminów, które nie otworzyły się z powodu wejścia w życie Tarczy 1.0.

Tym samym, ustawodawca uchylił przepisy zawieszające terminy sądowe i procesowe. Zgodnie z najnowszą regulacją – terminy w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych zaczną biec po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie” Tarczy 3.0. Mimo pozornej jasności tej regulacji, ustawodawca znowu nie uniknął rozbieżności interpretacyjnych.

Wskazywane są różne daty, które należy przyjąć za pierwszy dzień biegu terminów:

(i)              23 maja 2020 r. (sobota);

(ii)             24 maja 2020 r. (niedziela);

(iii)            25 maja 2020 r. (poniedziałek).

Wydaje się, że zawieszone terminy kontynuują bieg, bądź rozpoczynają swój bieg w niedzielę 24 maja 2020 r., z zastrzeżeniem, że jeżeli został np. jedynie jeden dzień do upływu terminu, upłynie on w poniedziałek 25 maja 2020 r. Tarcza 3.0 została ogłoszona w Dzienniku Ustaw w dniu 15 maja 2020 r., a weszła w życie dnia 16 maja 2020 r. Okres 7 dni upływa zatem w dniu 23 maja 2020 r., a dnia następnego – 24 maja 2020 r. – terminy rozpoczną lub będą kontynuować swój bieg.

Przy czym podkreślić należy, że Ministerstwo Sprawiedliwości – wbrew literalnemu brzmieniu Tarczy 3.0. – stanęło na stanowisku, że bieg terminów rozpoczyna się już 23 maja 2020 r. (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/bezpieczne-przywracanie-normalnej-pracy-sadow–tarcza-antykryzysowa-30-zaczyna-obowiazywac?fbclid=IwAR1–VsD3DzrIfcINS6H0_C_3AhJStWviVEZ0v2uE9fNynYl8k-d4vugQB4).

Jednocześnie, terminy które rozpoczęły swój bieg po wejściu w życie Tarczy 3.0, biegną na zasadach ogólnych, tj. od dnia następnego po doręczeniu stronie pisma procesowego.

Powyższe zagadnienia powodują niemały chaos nie tylko na poziomie sądów i stron postępowań, ale również wśród centralnych organów państwowych. O tym, jak rozumieć przepisy przesądzą teraz sądy. Różnice w dotychczasowych interpretacjach są dość duże i pozwalają na przygotowanie argumentacji zarówno za zawieszeniem biegu terminów od 14 marca 2020 r., jak i za brakiem retroaktywności zawieszenia. Także data ponownego otwarcia terminów budzi liczne wątpliwości. Z tych względów zalecamy szczególną ostrożność i możliwie jak najwcześniejsze składanie pism. Ponadto zapraszamy do konsultacji, celem przesądzenia kiedy doszło do otwarcia terminu na dokonanie czynności procesowej i czy należy składać wniosek o przywrócenie terminu, czy wystarczy samo dokonanie czynności.

    Administratorem Twoich danych osobowych jest SSW Pragmatic Solutions Spaczyński, Szczepaniak, Okoń sp.k. z siedzibą przy ulicy Rondo ONZ 1, P. 12, 00-124 Warszawa. Twoje dane osobowe są przetwarzane w celu realizacji procesu rekrutacyjnego z Twoim udziałem. Szczegółowe informacje na temat tego, w jaki sposób przetwarzamy Twoje dane osobowe, w tym na temat przysługujących Ci praw wobec Twoich danych osobowych, znajdziesz w polityce prywatności znajdującej się pod tym linkiem Polityka prywatności.

    Jeżeli jesteś zainteresowany uzyskiwaniem ofert oraz materiałów o produktach i usługach SSW Pragmatic Solutions Spaczyński, Szczepaniak, Okoń sp.k. prosimy, wyraź zgodę na przesyłanie Ci takich materiałów:

    Zapraszamy do kontaktu!

    Janusz Mazurek

    Janusz Mazurek

    Partner

    Kontakt

    więcej
    dr Filip Balcerzak, LLM

    dr Filip Balcerzak, LLM

    Partner

    Kontakt

    Helena Czechowska

    Helena Czechowska

    Associate

    Kontakt

    więcej
    Łukasz Cudny

    Łukasz Cudny

    Partner

    Kontakt