Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy
Ułatwienia w legalizacji pobytu i pracy dla obywateli Ukrainy
W Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Poniżej prezentujemy kluczowe rozwiązania dotyczące legalizacji pobytu i zatrudnienia osób, które od 24 lutego 2022 r. uciekły do Polski przed wojną na Ukrainie.
Kto jest objęty specustawą?
Specjalnymi regulacjami zawartymi w ustawie objęci zostali:
- obywatele Ukrainy oraz ich małżonkowie niebędący obywatelami Ukrainy, którzy przybyli do Polski bezpośrednio z Ukrainy od 24 lutego 2022 r.;
- obywatele Ukrainy posiadający Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu wojny przybyli do Polski (brak wymogu bezpośredniego przekroczenia granicy ukraińsko-polskiej).
W pewnym zakresie z rozwiązań zapisanych w ustawie skorzystają także obywatele Ukrainy, którzy przebywali w Polsce jeszcze przed 24 lutego 2022 r.
| KOMENTARZ SSW: Ustawa nie objęła obywateli innych państw zamieszkujących Ukrainę, którzy byli zmuszeni uciekać do Polski. W odniesieniu do tych osób stosuje się ogólne zasady legalizacji pobytu i pracy, co w wielu przypadkach może oznaczać konieczność przejścia długotrwałych procedur uzyskiwania zezwoleń na pobyt i pracę. |
Tymczasowa legalizacja pobytu
Osoby objęte zastosowaniem ustawy, które legalnie przybyły do Polski i które zadeklarują zamiar pozostania w Polsce będą uważane za przebywające w Polsce legalnie przez 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.
Za legalny, w okresie dotyczącym matki, uważany będzie także pobyt dziecka, które urodziło się w Polsce.
| KOMENTARZ SSW: Przepisy nie precyzują w jaki sposób cudzoziemiec powinien zadeklarować zamiar pozostania w Polsce. Wydaje się, że wystarczającym będzie nieopuszczanie Polski na okres dłuższy niż miesiąc oraz podjęcie działań zmierzających do ustabilizowania swojej sytuacji w kraju, w tym rejestracja pobytu, uzyskanie numeru PESEL, wynajęcie mieszkania, poszukiwanie pracy lub złożenie wniosku o pobyt czasowy. |
Rejestracja pobytu
W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy na terytorium Polski nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym celu obywatel Ukrainy zobowiązany jest – w terminie 60 dni od przekroczenia granicy, złożyć stosowny wniosek w gminie.
„Specjalne” zezwolenie na pobyt czasowy
Osoby korzystające ułatwień przewidzianych specustawą będą mogły wystąpić z wnioskiem o zezwolenie na pobyt czasowy. Zezwolenie takie ma być wydawane na okres 3 lat.
Obywatel Ukrainy będzie mógł, na uproszczonych zasadach, wystąpić z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy nie wcześniej niż po upływie 9 miesięcy od dnia wjazdu do Polski i nie później niż po upływie 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r.
Uzyskanie takiego zezwolenia powoduje, że obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę lub rejestracji oświadczenia o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca.
| KOMENTARZ SSW: Skorzystanie z tego specjalnego trybu uzyskiwania zezwolenia na pobyt czasowy będzie korzystniejsze niż w przypadku standardowej procedury. Procedura będzie znacznie uproszona, a samo zezwolenie pobytowe będzie umożliwiało wykonywanie pracy bez konieczności spełniania dodatkowych warunków. |
Przedłużenie ważności wiz i kart pobytu
Jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy w Polsce na podstawie wizy krajowej lub zezwolenia na pobyt czasowy przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy lub zezwolenia oraz ważność tytułów pobytowych ulegają przedłużeniu do dnia 31 grudnia 2022 r.
Podobnie jak w przypadku specustawy covidowej, naklejki wizowe zachowują ważność i nie będą wymieniane.
| KOMENTARZ SSW: Brak wydawania nowych naklejek dla przedłużonych wiz spowoduje, że obywatele Ukrainy mogą mieć trudności w podróżowaniu w ramach strefy Schengen. W ich przypadku warto rozważyć pilne złożenie wniosku o pobyt czasowy (na ogólnych zasadach) i uzyskanie Karty Pobytu. |
Podjęcie działalności gospodarczej
Obywatele Ukrainy legalnie przebywający na terenie Polski na mocy specustawy lub ustawy o cudzoziemcach będą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na tych samych zasadach jak obywatele Polski. Uprawnienie to będzie przysługiwać pod warunkiem wcześniejszego uzyskania numeru PESEL.
Rejestracja zatrudnienia
Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce legalnie na podstawie przepisów specustawy lub zasad ogólnych mogą wykonywać pracę w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwoleń na pracę lub rejestracji oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy.
Warunkiem legalności zatrudnienia będzie powiadomienie powiatowego urzędu pracy o zatrudnieniu Ukraińca. Powiadomienie będzie składane w drodze elektronicznej za pośrednictwem portalu praca.gov.pl w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy
KOMENTARZ SSW: Rozwiązanie polegające na następczym rejestrowaniu zatrudnienia obywateli Ukrainy będzie stanowiło wyraźne uproszczenie procedur i ułatwi zatrudnianie pracowników. Warto, by przepisami tymi byli objęci także pracownicy niebędący obywatelami Ukrainy, którzy w związku z wojną podjęli decyzję o relokacji w Polsce i którzy obecnie nie mogą podjąć legalnego zatrudnienia w okresie oczekiwania na decyzję pobytową. |
Co możemy dla Państwa zrobić?
- Pomożemy ustalić tytuł pobytowy cudzoziemca oraz czy posiada on prawo do wykonywania pracy lub jakie formalności należy dopełnić w związku z zamiarem zatrudnienia;
- Doradzimy w wyborze optymalnej i najszybszej dostępnej ścieżki legalizacji pobytu i zatrudnienia cudzoziemców;
- Pomożemy dopełnić formalności związane z legalizacją pobytu i rejestracją zatrudnienia, w tym pomożemy wypełnić i złożyć wnioski pobytowe.
