Zmiany w procedurze pre-pack

W dniu 24 marca 2020 r. wchodzi w życie nowelizacja przepisów prawa upadłościowego o instytucji przygotowanej likwidacji, czyli tzw. pre-pack’u.

Nowelizacja odnosi się w głównej mierze do unormowania praktyk stosowania instytucji przygotowanej likwidacji, których różnorodne regionalne odmiany wytworzyły się w Sądach Upadłościowych podczas trzyletniego funkcjonowania tej instytucji.

Pre-pack, czyli przygotowana likwidacja

Przygotowana likwidacja, czyli inaczej pre-pack, stanowi instytucję prawa upadłościowego, wprowadzoną do polskiego systemu prawa 1 stycznia 2016 r. W założeniu pozwala ona na niezwłoczne nabycie składników majątku niewypłacalnego przedsiębiorcy ze skutkiem egzekucyjnym (bez obciążeń), z pominięciem procedury przetargowej oraz na z góry określonych przez Sąd Upadłościowy warunkach.

Założeniem pre-pack’u i wolą inwestorów było, aby wniosek uprawnionego podmiotu o ogłoszenie upadłości i zatwierdzenie warunków sprzedaży składników majątku dłużnika, rozpoznawany był przez właściwy Sąd niezwłocznie, i oparciu o przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty, w tym m.in. wycenę sporządzoną przez biegłego sądowego. Taka była również pierwotna intencja wprowadzanych przepisów w zakresie pre-pack’u, które miały pozwalać na przeprowadzenie procedury przygotowanej likwidacji dłużnego przedsiębiorstwa w terminie do 3 miesięcy, a zatem w okresie odpowiadającym rynkowym i gospodarczym realiom przejmowania przedsiębiorstw w ruchu.

Przyczyna nowelizacji

Praktyka sądowa okazała się niestety odmienna, a Sądy Upadłościowe na terenie całego kraju poszukiwały własnych dróg na rozpoznawanie wniosków o pre-pack.

Pojawiły się istotne wątpliwości w zakresie rozumienia przepisów art. 56a i nast. Prawa upadłościowego, a w konsekwencji „regionalizmy” w zakresie ich stosowania.

Wątpliwości dotyczyły między innymi, tego:

• kto jest uprawniony do złożenia wniosku o pre-pack?
• czy możliwe jest złożenie drugiego i kolejnych wniosków o pre-pack?
• jak w takim wypadku procedować winien Sąd Upadłościowy?
• czy procedura pre-pack powinna mieć charakter jawny?
• i jaki udział w niej winien mieć tymczasowy nadzorca sądowy?

Praktyka sądowa w zakresie ww. wątpliwości ewoluowała i tworzyła odmienne „regionalizmy”, kształtujące się w zależności od doświadczeń danego Sądu Upadłościowego, co z kolei skłaniało pełnomocników wnioskodawców do przenoszenia siedziby dłużnika, celem poszukiwania Sądu stosującego praktykę optymalną w danym wypadku.

Odpowiedzią ustawodawcy jest nowelizacja wprowadzona mocą ustawy z dnia 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i innych ustaw (Dz. U. 2019 poz. 1802), która wchodząc w życie z dniem 24 marca 2020 roku, unormuje częściowo wykształconą dotychczas praktykę stosowania pre-packu.

Główne zmiany:

• Wnioskodawca

Zgodnie ze zmienionym brzmieniem przepisów, prawo do złożenia wniosku o pre-pack posiadał będzie każdy uczestnik postępowania upadłościowego, a więc co do zasady dłużnik, jak i jego wierzyciele.

Ustawodawca w dodanym art. 56a ust. 6 Prawa upadłościowego wprost dopuszcza możliwość złożenia wniosku zakładającego nabycie składników majątku dłużnika przez więcej jak jednego nabywcę. Zmiana ta istotnie ułatwi konstruowanie wniosków o pre-pack, pozwalając w sposób jawny współpracować inwestorom zainteresowanym różnymi składnikami majątku dłużnika, a nadto umożliwi bezpośrednie nabycie określonego aktywa do majątku docelowego podmiotu (bez konieczności tworzenia struktur dedykowanych wyłącznie na potrzeby złożenia wniosku o pre-pack, co wiązało się na późniejszym etapie z koniecznością dodatkowych czynności celem redystrybucji nabytych w ramach likwidacji przygotowanej aktywów).

Ustawodawca wprost uregulował również sytuację złożenia wniosku konkurencyjnego, wskazując, iż w takim wypadku nabywca wyłoniony zostanie w wyniku aukcji.

• Wadium

Istotną słabością dotychczasowych przepisów była swego rodzaju „bezsankcyjność” wykonania pre-pack’u. Przepisy nie wymagały bowiem od oferenta jakiegokolwiek zabezpieczenia jego oferty, jak również nie pozwalały na skuteczne dochodzenie od niego roszczeń odszkodowawczych.

Nowelizacja nakłada obowiązek dołączenia do wniosku o pre-pack dowodu wpłaty na rachunek depozytowy Sądu wadium w wysokości 10% oferowanej ceny.

Oznacza to więc, iż niewykonanie zatwierdzonego wniosku o pre-pack, kosztować będzie oferenta przepadek wpłaconej kwoty wadium. By zrównoważyć ten obowiązek ustawodawca wyposażył nabywcę w możliwość wnioskowania o uchylenie postanowienia zatwierdzającego pre-pack w przypadku zmiany lub ujawnienia istotnych okoliczności w sprawie.

• Większy udział wierzycieli rzeczowych, transparentny charakter procedury

Zgodnie z założeniami nowelizacji, wierzyciele rzeczowi dłużnika będą powiadamiani przez Sąd Upadłościowy o fakcie złożenia wniosku o pre-pack (poprzez dostarczenie odpisu takiego wniosku).Otrzymają również prawo do 14-dniowego terminu na ustosunkowanie się do tegoż wniosku. Równocześnie, Sąd podawał będzie informację o złożeniu wniosku do publicznej wiadomości, na drodze obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

• Weryfikacja wniosku

Regulację dotyczącą obligatoryjnego ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego w każdej sprawie o pre-pack, uznać należy za w 100% potwierdzającą dotychczasową praktykę Sądów Upadłościowych. Do obowiązków tymczasowego nadzorcy sądowego poza zabezpieczeniem majątku dłużnika, zgodnie z wprowadzoną regulacją, należała będzie również weryfikacja okoliczności wskazanych we wniosku.

• Przedmiot wniosku o pre-pack

Obecnie nie powinno już budzić wątpliwości, iż wnioskiem objąć można zarówno przedsiębiorstwo dłużnika lub jego zorganizowaną część, jak i znaczną część tegoż przedsiębiorstwa.

Przewidywane skutki nowelizacji

Nowelizacja w procedurze pre-pack pozwoli na efektywniejsze i szybsze przeprowadzanie procesu likwidacji.

Jej najważniejsze pozytywne skutki to:

• przesądzenie wątpliwości w zakresie przedmiotu sprzedaży i dopuszczalności kilku – zarówno uzupełniających się, jak i konkurencyjnych – wniosków;
• wprowadzenie instytucji wadium – co zamknie możliwość bezkarnego składania destrukcyjnych kontrwniosków, których celem było wyłącznie zablokowanie wniosku oferenta zainteresowanego nabyciem dłużnego przedsiębiorstwa i inicjującego postępowanie.

Nastąpi także:

• wzmocnienie pozycji wierzycieli rzeczowych oraz
• wprowadzenie większej transparentności postępowań o pre-pack.

Częściowe upublicznienie instytucji i doręczanie odpisów wniosków wierzycielom rzeczowym w znacznym stopniu znosi ciężar odpowiedzialności za akceptowanie wniosków o pre-pack z rozpoznających je Sądów Upadłościowych, może być jednak niekorzystne z punktu widzenia ryzyka biznesowego jakie ponosić będzie wyłącznie inicjujący postępowanie oferent. Spowoduje to częstsze zatwierdzenia wniosków, w zakresie których wierzyciele rzeczowi, co najmniej się nie wypowiedzą, a zarazem znacznie rzadsze tych wniosków, które zostaną przez tego rodzaju wierzycieli zakwestionowane.

Działania wierzycieli

Wprowadzona nowelizacja, pozostanie zapewne bez większego wpływu na metodologię przygotowywania wniosków o pre-pack, jednak skłonić winna wierzycieli do aktywnego zajmowania stanowisk w tego rodzaju sprawach.

Głównym bowiem beneficjentem nowelizacji są właśnie wierzyciele, którzy uzyskają w jej wyniku możliwość oficjalnego zajmowania stanowiska w przedmiocie wniosku o pre-pack, a tym samym staną się aktywnymi i słyszalnymi uczestnikami na etapie określania warunków sprzedaży składników majątku ich dłużnika.