Fot. Pixabay
Aktualności
23 marca 2020

Wprowadzenie stanu epidemii oraz projekt ustawy dotyczącej tzw. tarczy antykryzysowej


W piątek 20 marca 2020 r. ukazało się rozporządzenie Ministra Zdrowia wprowadzające na terenie Polski stan epidemii. Rozporządzenie częściowo odpowiedziało na wątpliwości pracodawców dotyczące kwarantanny osób powracających z zagranicy. Poniżej podsumowujemy najistotniejsze kwestie: 

  • kwarantanna obejmująca osoby powracające z zagranicy została zrównana z kwarantanną nakładaną przez służby sanitarne; 
  • pracownik odbywający kwarantannę ma obowiązek poinformować o tym pracodawcę zdalnie (mail, telefon, sms etc.); 
  • po zakończeniu kwarantanny pracownik w terminie 3 dni roboczych powinien złożyć pracodawcy oświadczenie, które stanowi usprawiedliwienie nieobecności w pracy oraz podstawę wypłaty świadczeń za czas kwarantanny (wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy) 
  • oświadczenie pracownika o odbyciu kwarantanny w uzasadnionych przypadkach może być zweryfikowane przez pracodawcę;  
  • w/w zasady dotyczą obowiązkowej kwarantanny, która rozpoczęła się po 15 marca 2020 r. 
  • wprowadzono dalsze ograniczenia w funkcjonowaniu punktów usługowo-handlowych (otwarte pozostają apteki, sklepy spożywcze, pralnie, stacje paliw). 

W ten weekend rząd przedstawił także projekt ustawy dotyczącej tzw. tarczy antykryzysowej. Projekt zostanie skierowany teraz na ścieżkę legislacyjną (Sejm – Senat – Prezydent). Niewykluczone, że na etapie prac legislacyjnych projekt ulegnie jeszcze zmianom, ale naszym zdaniem warto już teraz zapoznać się z kierunkiem, w którym rozwiązania antykryzysowe będą podążać.  

Poniżej przedstawiamy najważniejsze kwestie z punktu widzenia pracodawców: 

 

Przestój ekonomiczny, skrócony wymiar czasu pracy

Przedsiębiorcy:

  • którzy na koniec 3. kwartału 2019 r. nie zalegali z zapłatą należności publicznoprawnych,
  • w stosunku do których nie zachodzą przesłanki zgłoszenia wniosku o upadłość,

mają być uprawnieni do wprowadzenia przestoju ekonomicznego.

Dodatkowo, przedsiębiorcy którzy oprócz spełnienia w/w warunków zanotują spadek obrotów gospodarczych o:

  • 15% w ciągu 2 kolejnych miesięcy przypadających po 1 stycznia 2020 r. w porównaniu do analogicznych miesięcy w 2019 roku, albo
  • 25% z miesiąca na miesiąc w 2020 r.,

będą mogli wprowadzić skrócony czas pracy.

Przedsiębiorcy, którzy wprowadzą przestój ekonomiczny lub skrócą wymiar czasu pracy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie do wypłat na rzecz osób zatrudnionych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).

Dofinansowanie ma przysługiwać na wypłaty m.in. dla pracowników oraz zleceniobiorców podlegających obowiązkowo składkom na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub skrócenie wymiaru czasu pracy powinno być uzgodnione ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników w terminie 2 dni od zgłoszenia takiego zamiaru przez pracodawcę. Po upływie tego terminu decyzję o wprowadzeniu przestoju lub skróceniu czasu pracy pracodawca będzie mógł podjąć samodzielnie.

Zatrudnieni objęci:

  • przestojem ekonomicznym – mają za ten czas otrzymać wynagrodzenie obniżone max. do 50% i nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę oraz dofinansowanie z FGŚP w wysokości do 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  • skróconym wymiarem czasu pracy – mają za ten czas otrzymywać wynagrodzenie obniżone proporcjonalnie do czasu pracy, nie mniej jednak niż o 50% i nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę oraz dofinansowanie z FGŚP w wysokości do 50% ich wynagrodzenia, nie większe jednak niż 40% przeciętnego wynagrodzenia.

 

Oprócz wypłat dla osób zatrudnionych dofinansowanie ma obejmować także wartość składek na ubezpieczenia społeczne należnych od kwot dofinansowania.

Wstępnie na tę formę pomocy rząd przeznaczył 800 milionów złotych.

O przyznaniu dofinansowania decyduje kolejność wniosków.

Świadczenia będą przyznawane na okres do 3 miesięcy.

Nasz komentarz: Przedsiębiorcy, którzy rozważają wystąpienie z wnioskiem o dofinansowanie, powinni zwrócić uwagę na to, że o przyznaniu dofinansowań decydować będzie kolejność wniosków.

 

Uelastycznienie czasu pracy

Pracodawcy spełniający określone kryteria (istotny spadek obrotów, niezaleganie ze zobowiązaniami publicznoprawnymi) mają mieć możliwość:

  • ograniczenia minimalnego nieprzerwanego odpoczynku pracownika – dobowego (8h zamiast 11h) i tygodniowego (32h zamiast 35h),
  • wprowadzenia systemu równoważnego czasu pracy z możliwością wydłużenia dobowego czasu pracy do 12h przy wydłużonym do 12 miesięcy okresie rozliczeniowym (w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników),
  • stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę (w zakresie i przez czas uzgodniony w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników).

Nasz komentarz: Propozycję oceniamy pozytywnie. Nie widzimy uzasadnienia, aby warunkiem do skorzystania z tych rozwiązań musiało być niezaleganie w regulowaniu zobowiązań publicznoprawnych. Wprowadzenie równoważnego czasu pracy powinno być możliwe na podstawie decyzji pracodawcy, bez konieczności uzgadniania z załogą.

 

Czasowe zwolnienie ze składek ZUS

Projekt nowelizacji ma być jeszcze uzupełniony o przepisy, na mocy których samozatrudnieni, zleceniobiorcy oraz mikrofirmy (do 9 osób zatrudnionych), którzy doznają istotnego spadku obrotów, mają być zwolnieni z obowiązku odprowadzania składek ZUS przez okres 3 miesięcy.

Nasz komentarz: To zwolnienie może być istotną ulgą, jednak krąg podmiotów uprawnionych powinien być zdecydowanie szerszy. Trzymiesięczny okres zwolnienia może okazać się niewystarczający.

 

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

  • Dodatkowy zasiłek opiekuńczy ma przysługiwać osobom zwolnionym z obowiązku pracy w celu sprawowania osobistej opieki dzieckiem w wieku do lat 8 (albo lat 18, jeśli jest ono niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym), jeśli z powodu COVID-19 zamknięty zostanie nie tylko żłobek, przedszkole czy szkoła, ale także gdy opieka nie będzie mogła być sprawowana przez nianię lub dziennego opiekuna.
  • Zasiłek ma być wypłacany nie dłużej niż przez 14 dni, ale Rada Ministrów będzie mogła wydać rozporządzenie wydłużające ten okres.

Nasz komentarz: Możliwość pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego będzie prawdopodobnie wydłużona ponad 14 dni, co będzie korzystne dla pracowników.

 

Badania lekarskie

W okresie ogłoszonego stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego:

  • zawieszony ma zostać obowiązek wykonywania okresowych i kontrolnych badań lekarskich „zwykłych” pracowników, a także badań lekarskich i psychologicznych kierowców oraz maszynistów;
  • badania wstępne lub kontrolne będą mogły być wykonywane przez innych lekarzy niż lekarze medycyny pracy – takie badanie utraci ważność po upływie 30 dni od zakończenia stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego.

Dotychczasowe badania lekarskie, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 r., mają zachować ważność, jednak nie dłużej niż do upływu 60 dni po zakończeniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego.

Nasz komentarz: Pracownicy, którym skończył się termin ważności badań, wyjątkowo będą mogli być dopuszczani do świadczenia pracy przez określony czas. Pracodawcy będą musieli pamiętać o zapewnieniu wykonania badań w terminie 60 dni od zakończenia stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego.

 

Dodatkowe świadczenie pieniężne dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców

W przypadku wysokich spadków obrotów (powyżej 30%) w wyniku COVID-19, starosta będzie mógł przyznać przedsiębiorcom dodatkowe świadczenia pieniężne w celu:

  • dofinansowania wynagrodzeń pracowników oraz składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu,
  • pokrycia kosztów działalności gospodarczej przedsiębiorców, jeśli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników.

Wysokość świadczenia będzie wynosić od 50% do 90% minimalnego wynagrodzenia.

Świadczenie będzie wypłacane przez nie dłużej niż 3 miesiące (dla średnich przedsiębiorców) lub 6 miesięcy (dla mikro- i małych przedsiębiorców).

Nasz komentarz: Wysokość przyznanego świadczenia będzie ostatecznie korygowana o wartość otrzymanego wsparcia z innych środków publicznych (np. z uwagi na przestój ekonomiczny lub obniżenie wymiaru czasu pracy).

 

Świadczenie postojowe dla jednoosobowych przedsiębiorców oraz osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych

Świadczenie postojowe ma przysługiwać:

  • jednoosobowym przedsiębiorcom, jeżeli spełnią określone kryteria, w tym m. in. jeżeli:
    • zawiesili prowadzenie działalności gospodarczej nie wcześniej niż 1 lutego 2020 r. albo
    • nie zawiesili prowadzenia działalności gospodarczej i odnotowali spadek przychodów w wysokości co najmniej 15% w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku w porównaniu do miesiąca wcześniejszego,
  • osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych (tj. umowa agencyjna, umowa zlecenie, umowa o świadczenie usług, umowa o dzieło), jeżeli spełnią określone kryteria, w tym m. in. jeżeli:
    • umowa została zawarta nie później niż 1 lutego 2020 r. oraz
    • umówione wynagrodzenie wynosi co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r.

Osoba uprawniona będzie mogła wnioskować o jednorazowe świadczenie w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia w 2020 r. (2 080 zł brutto). W szczególnych przypadkach, na mocy decyzji Prezesa ZUS, świadczenie to będzie mogło być przyznane ponownie.

Warunkami do uzyskania pomocy są m.in.:

  • złożenie odpowiedniego wniosku,
  • nieprzerwany przestój w prowadzeniu działalności przez jednoosobowego przedsiębiorcę lub zleceniodawcę, z którym została zawarta umowa cywilnoprawna, spowodowany wystąpieniem COVID-19, przez co najmniej 30 dni przed miesiącem złożenia wniosku,
  • niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu,
  • nieuzyskanie w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku przychodu przewyższającego 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w 2020 r. (tj. 15 681 zł),
  • w przypadku zleceniobiorców: nieotrzymanie przez zleceniodawcę, z którym zawarto umowę cywilnoprawną, pomocy na wypłatę wynagrodzeń w ramach innych rozwiązań przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19.

Nasz komentarz: Uzyskanie świadczenia będzie wymagało od uprawnionego spełnienia wielu warunków. Kwota pomocy wydaje się stosunkowo niewielka.

 

Cudzoziemcy – wydłużenie ważności zezwoleń na pobyt oraz wiz, przedłużenie terminów

Zezwolenia na pobyt oraz wizy, których ważność upływa w okresie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, mają zostać przedłużone o 30 dni licząc od dnia zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii (decyduje data późniejsza).

Analogicznie wydłużone mają być terminy na złożenie wniosków o wydanie zezwoleń na pobyt lub wizy.

Do przedłużenia ważności dokumentów pobytowych ma nie być wymagane wydanie nowych kart pobytu ani wiz.

Nasz komentarz: Proponowane przepisy są potrzebne, nie uwzględniają jednak problemu kończących się pozwoleń na pracę oraz oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcom, które również mogą wygasnąć w czasie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego.

 

Obowiązek raportowania umów o dzieło

Od 2021 roku każdy płatnik składek (pracodawca) ma być zobowiązany do informowania ZUS o zawarciu każdej umowy o dzieło z: (i) osobą niebędącą pracownikiem płatnika (pracodawcy) lub (ii) osobą, która nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Termin na poinformowanie ZUS o zawarciu umowy o dzieło ma wynosić 7 dni od dnia zawarcia umowy.

Nasz komentarz: Zaproponowany, nowy obowiązek dla pracodawców wydaje się zbyt daleko idący i nieuzasadniony.

 

Infrastruktura krytyczna

W okresie ogłoszonego stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego pracodawcy prowadzący działalność polegającą na zapewnieniu funkcjonowania systemów i obiektów infrastruktury krytycznej (w tym energetyka, sieci teleinformatyczne, zaopatrzenie w wodę, stacje paliw) oraz ich podwykonawcy mogą w tym celu odpowiednio:

  • zmienić systemy i rozkłady czasu pracy,
  • zobowiązywać do pracy w godzinach nadliczbowych.

Pracodawca będzie zobowiązany zapewnić pracownikowi zakwaterowanie i wyżywienie niezbędne do realizacji obowiązków pracowniczych. Pracownik w tym czasie nie będzie mógł korzystać z urlopów, w tym urlopu na żądanie.

Nasz komentarz: Ograniczenia w zakresie korzystania z urlopów oraz dodatkowe obowiązki w zakresie zakwaterowania lub wyżywienia będą dotyczyć tylko wybranej grupy pracodawców.

 

Wydłużenie terminów na wdrożenie PPK

Wydłużeniu o 6 miesięcy mają ulec terminy na uruchomienie PPK przez pracodawców zatrudniających 50-249 osób:

  • termin na uzgodnienie instytucji finansowej – do 27 września 2020 r. (zamiast do 24 marca 2020 r.),
  • termin na zawarcie umowy o zarządzanie PPK (zakontraktowanie wybranej instytucji finansowej) – do 27 października 2020 r. (zamiast do 24 kwietnia 2020 r.),
  • termin na zawarcie umowy o prowadzenie PPK (zapisanie pierwszych pracowników do PPK) – do 10 listopada 2020 r. (zamiast do 11 maja 2020 r.).

Nasz komentarz: Propozycja ważna i potrzebna. Uważamy, że w najbardziej krytycznym dla pracodawców okresie należałoby ponadto zawiesić obowiązek odprowadzania składek do PPK.

 

Ograniczenie zakazu handlu w niedziele

W okresie obowiązywania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego oraz 30 dni po ich odwołaniu, zakaz handlu nie będzie obowiązywał w niedziele w zakresie rozładowywania, przyjmowania i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby oraz powierzania pracownikom lub zatrudnionym wykonywania takich czynności.

Nasz komentarz: Proponowane rozwiązanie jest dobrym pomysłem – utrzymanie ciągłości dostaw i zaopatrzenia sklepów jest priorytetowe. Wątpliwości może budzić interpretacja pojęcia „towary pierwszej potrzeby”. Docelowo trzeba będzie rozważyć zniesienie lub ograniczenie zakazu handlu w niedziele w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 dla całej gospodarki.

 

Polityki wynagrodzeń w spółkach giełdowych

Przesunięciu ma ulec termin przyjęcia polityk wynagrodzeń członków zarządów oraz rad nadzorczych w spółkach giełdowych. Nowy termin to 31 sierpnia 2020 roku.

Nasz komentarz: Proponowana zmiana będzie bardziej przydatna wówczas, gdy jednocześnie dojdzie do wydłużenia terminu na odbycie zwyczajnych walnych zgromadzeń (zgodnie z projektowanym art. 15zze). W przeciwnym razie polityki wynagrodzeń w praktyce i tak będą poddawane pod głosowanie zwykle do 30 czerwca 2020 roku, tj. do upływu 6 miesięcy po zakończeniu „standardowego” roku obrotowego.

 

 Wsparcie dla niektórych placówek w okresie zawieszenia działalności

Projekt przewiduje wsparcie m.in. dla:

  • zakładów aktywności zawodowej (rekompensata wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników),
  • warsztatów terapii zajęciowej (utrzymanie dofinansowania z PFRON),
  • centrów / klubów integracji społecznej (utrzymanie dofinansowania i świadczeń integracyjnych),
  • ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi (utrzymanie dotacji),
  • żłobków, klubów dziecięcych, dziennych opiekunów (utrzymanie dotacji z programu „MALUCH+”).

Nasz komentarz: Wsparcie dla tych szczególnych form działalności jest w pełni uzasadnione i konieczne.

    Administratorem Twoich danych osobowych jest SSW Pragmatic Solutions Spaczyński, Szczepaniak, Okoń sp.k. z siedzibą przy ulicy Rondo ONZ 1, P. 12, 00-124 Warszawa. Twoje dane osobowe są przetwarzane w celu realizacji procesu rekrutacyjnego z Twoim udziałem. Szczegółowe informacje na temat tego, w jaki sposób przetwarzamy Twoje dane osobowe, w tym na temat przysługujących Ci praw wobec Twoich danych osobowych, znajdziesz w polityce prywatności znajdującej się pod tym linkiem Polityka prywatności.

    Jeżeli jesteś zainteresowany uzyskiwaniem ofert oraz materiałów o produktach i usługach SSW Pragmatic Solutions Spaczyński, Szczepaniak, Okoń sp.k. prosimy, wyraź zgodę na przesyłanie Ci takich materiałów:

    Zapraszamy do kontaktu.

    Marcin Cetnarowicz

    Marcin Cetnarowicz

    Partner

    Kontakt

    więcej
    Bartosz Tomanek

    Bartosz Tomanek

    Senior Associate

    Kontakt

    więcej
    Paweł Wyrębek

    Paweł Wyrębek

    Senior Associate

    Kontakt

    więcej
    Paweł Radek

    Paweł Radek

    Senior Associate

    Kontakt

    więcej