Projekt nowelizacji specustawy koronawirusowej

W piątek 13.03.2020 r. Senat przyjął projekt pierwszej nowelizacji do tzw. specustawy koronawirusowej. Aktualnie jest to tylko projekt, który zostanie skierowany na ścieżkę legislacyjną (Sejm -> Senat -> Prezydent).

Zważywszy, że projekt został przyjęty w Senacie głosami opozycji (przy sprzeciwie senatorów partii rządzącej), trudno przewidzieć jego dalsze losy. Mimo to, warto zapoznać się z projektem i przygotować się do ewentualnych zmian. Niewykluczone, że niektóre rozwiązania zostaną zapożyczone do tzw. pakietu osłonowego zapowiadanego przez rząd.

Także w piątkowy wieczór (13.03.2020 r.) rząd ogłosił stan zagrożenia epidemicznego, co skutkuje
m. in. istotnym ograniczeniem działalności gospodarczej wielu pracodawców.

 

Przedstawiamy poniżej podsumowanie najistotniejszych kwestii z punktu widzenia pracodawców.
 

1. Praca zdalna

  • Praca zdalna ma dotyczyć pracy umówionej w umowie o pracę (nie jakiejkolwiek) oraz ma być dopuszczalna wówczas, gdy będzie to obiektywnie możliwe (z wyłączeniem np. pracowników produkcji).
  • Miejsce i okres wykonywania pracy zdalnej będzie trzeba uzgodnić z pracownikiem.
  • Organizacja i porządek pracy zdalnej powinny być określone w regulaminie pracy albo poleceniu wykonywania pracy zdalnej.
  • Pracodawca ma mieć prawo kontrolować wykonywanie pracy zdalnej oraz żądać od pracownika informacji o jej wynikach.

Komenatarz / rekomendacje SSW:

  • Wymóg uzgodnienia z pracownikiem miejsca i okresu wykonywania pracy zdalnej będzie problematyczny w przypadku sprzeciwu pracownika. W naszej ocenie, bez szczególnie uzasadnionej przyczyny pracownicy nie powinni odmawiać dokonania uzgodnienia.
  • Pracodawcy będą zobowiązani ustalić podstawowe zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie pracy albo poleceniu wykonywania pracy zdalnej. Chętnie doradzimy w ich przygotowaniu.
  • Przepis przewidujący prawo pracodawcy do kontrolowania wykonywania pracy zdalnej oraz żądania od pracownika informacji o jej wynikach jest w naszej ocenie zbędny. Uprawnienia te przysługują pracodawcy w aktualnym stanie prawnym w ramach kompetencji do kierowania procesem pracy.

 

2. Potwierdzenie uprawnień pracodawcy

Pracodawca ma być wyraźnie uprawniony do:

  • żądania od pracownika informacji o tym czy przebywał w ostatnim czasie w miejscu zagrożonym zakażeniem COVID-19,
  • żądania od pracownika, co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, iż jest zakażony COVID-19, lub który przebywał ostatnio w miejscu zagrożonym zakażeniem COVID-19, aby poddał się niezbędnym badaniom lekarskim,
  • kontrolowania stanu zdrowia pracowników przed dopuszczeniem do pracy, w szczególności przez pomiar temperatury ciała,
  • wprowadzenia w miejscu pracy dodatkowych wymagań sanitarnych lub BHP.

Komentarz / rekomendacje SSW:

 

3. Czasowe zamknięcie działalności

Pracodawca ma mieć możliwość wnioskowania do okręgowego inspektora pracy o czasowe zawieszenie działalności zakładu pracy jeżeli:

  • liczba pracowników skierowanych do pracy zdalnej przekracza 20% zatrudnienia albo
  • skierowanie pracowników do pracy zdalnej (niezależnie od ich liczby) powoduje niemożność lub znaczące utrudnienia w funkcjonowaniu zakładu pracy.

W przypadku pozytywnej decyzji inspektora pracodawca będzie wypłacać pracownikom wynagrodzenie przestojowe, którego połowa ma być finansowana przez Skarb Państwa. Od negatywnej decyzji ma przysługiwać odwołanie do Głównego Inspektora Pracy.

W razie ostatecznej odmowy zawieszenia działalności pracodawca i tak będzie mógł to uczynić, jednak będzie on wówczas ponosił w całości koszty wynagrodzenia przestojowego.

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Nowelizacja nie precyzuje kryteriów będących podstawą decyzji o czasowym zawieszeniu działalności zakładu pracy, w związku z czym będzie to decyzja w dużej mierze uznaniowa. Przewidujemy, że decydujące znaczenie będzie miał dobrze sporządzony i umotywowany wniosek.
  • Projekt nowelizacji został przyjęty przez Senat jeszcze przed wprowadzeniem przez rząd stanu zagrożenia epidemicznego, który już skutkuje zawieszeniem działalności wielu pracodawców. Nie wiadomo czy i w jakim zakresie proponowane przepisy miałyby objąć tę kategorię pracodawców.

 

4. Rozszerzenie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Projekt przewiduje rozszerzenie uprawnienia do dodatkowego zasiłku opiekuńczego poprzez:

  • rozciągnięcie go na cały okres zamknięcia placówki (obecnie do 14 dni) oraz
  • umożliwienie skorzystania z zasiłku ubezpieczonym opiekującym się dziećmi do 15. roku życia (obecnie do 8. roku życia).

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Zaproponowane rozwiązanie jest zdecydowanie korzystne dla ubezpieczonych, jednak będzie skutkowało dodatkowym obciążeniem pracodawcy lub FUS.

 

5. Kwarantanna i hospitalizacja na koszt FGŚP

Osoba poddana obowiązkowej kwarantannie lub hospitalizacji z powodu COVID-19 miałaby otrzymać świadczenia finansowane bezpośrednio z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Pracodawcy mają być zwolnieni z obowiązku wypłaty wynagrodzenia chorobowego.

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Zaproponowane rozwiązanie uwzględnia postulat zgłaszany przez organizacje pracodawców.

 

6. Zniesienie opłaty prolongacyjnej

Przedsiębiorcy, którzy w związku z COVID-19 znajdą się w trudnej sytuacji finansowej i skorzystają z możliwości odroczenia terminu płatności składek na ZUS lub rozłożenia należności na raty, nie mają ponosić opłaty prolongacyjnej (50% odsetek za opóźnienie).

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Zgodnie z zapowiedziami rządu proponowane rozwiązanie ma być uwzględnione w tzw. pakiecie osłonowym.
  • Pamiętajmy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami wniosek o odroczenie terminu płatności składek na ZUS lub rozłożenie należności na raty powinien zostać złożony zanim powstanie zaległość w składkach na ZUS.

 

7. Przestój ekonomiczny bez czekania na spadek obrotów

Przedsiębiorcy mają skorzystać z rozwiązań przewidzianych w tzw. ustawie antykryzysowej z 2013 r. (ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy) bez konieczności czekania na spełnienie kryterium ekonomicznego (spadek obrotów o min. 15% w ciągu 6 kolejnych miesięcy w okresie 12 miesięcy).

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Zgodnie z ustawą antykryzysową z 2013 r. pracodawca – po porozumieniu z załogą – może wprowadzić tzw. przestój ekonomiczny lub czasowo ograniczyć wymiar czasu pracy oraz wystąpić o dofinansowanie do wypłat dla pracowników ze środków FGŚP.

 

8. Rozszerzenie wyłączenia odpowiedzialności przedsiębiorców

Specustawa koronawirusowa przewiduje wyłączenie odpowiedzialności jedynie w odniesieniu do zarządzającego lotniskiem lub dworcem kolejowym, przewoźnika lotniczego, kolejowego lub drogowego. Podmioty te nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w związku z uzasadnionymi działaniami władz publicznych, mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19, w szczególności za brak możliwości przewozu.

Nowelizacja zakłada rozszerzenie tego zwolnienia na wszystkich przedsiębiorców, którzy w związku z działaniami władz publicznych mogą mieć trudności z wywiązywaniem się z umów.

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Propozycja wydaje się zasada, aczkolwiek tak szerokie wyłączenie odpowiedzialności przedsiębiorców wymagałoby przeanalizowania skutków w skali całej gospodarki.

 

9. Rekompensaty

Przedsiębiorcy, którzy ponieśliby szkodę w związku z działaniami władz podjętych w celu przeciwdziałania COVID-19, mają być uprawnieni do wnioskowania o rekompensaty finansowane z części budżetowej, będącej w dyspozycji wojewodów.

Rekompensata ma być przyznawana na wniosek przedsiębiorcy decyzją wojewody.

Komentarz / rekomendacje SSW:

  • Zaproponowane rozwiązanie jest korzystne dla pracodawców, jednak będzie skutkowało istotnym, dodatkowym obciążeniem budżetu państwa w zakresie trudnym do oszacowania.

 

Jesteśmy do Państwa dyspozycji.

Eksperci Kancelarii SSW na bieżąco monitorują wszystkie projekty regulacji prawnych i zaleceń wydawanych przez organy.

W przypadku jakichkolwiek pytań i wątpliwości – jesteśmy do Państwa dyspozycji!

Wróć do

Bazy wiedzyprzekierowanie