Od nowego roku ważne zmiany dla sprzedawców

Już 1 stycznia zaczną obowiązywać nowe przepisy regulujące prawa i obowiązki sprzedawców oraz konsumentów. Główne zmiany to w szczególności krótszy czas na odpowiedź na reklamację, dłuższy okres realnej odpowiedzialności za zgodność towaru (w zakresie ciężaru dowodu) czy ograniczenie wyboru uprawnień konsumentów w zakresie rękojmi. 

Zmiany w przepisach są skutkiem implementacji do polskich ustaw tak zwanej dyrektywy cyfrowej (dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych) oraz dyrektywy towarowej (dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE oraz uchylającej dyrektywę 1999/44/WE). 

Zmianami zostali również objęci inni niż konsumenci nabywcy towarów, treści i usług cyfrowych, tj. przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, na których już wcześniej Ustawodawca rozciągnął częściowo ochronę konsumencką. 

Nowelizacja dotyczy przede wszystkim dwóch obszarów: 

• dostarczanie treści lub usług cyfrowych – głównie zapewnienia zgodności tych treści z umową, 
• umowy sprzedaży towarów – w szczególności zasad rękojmi i gwarancji. 

Oto najważniejsze zmiany: 

1. Skrócenie terminu udzielenia odpowiedzi na reklamację konsumenta

Po wejściu w życie ww. ustawy termin udzielenia odpowiedzi przez przedsiębiorcę na reklamację złożoną przez konsumenta zostanie skrócony z 30 dni do 14. 

2. Zmiany w przepisach poświęconych rękojmi oraz umowom zobowiązującym do przeniesienia własności towaru na konsumenta

Do ustawy o prawach konsumenta zostanie dodany rozdział 5a poświęcony umowom zobowiązującym do przeniesienia własności towaru na konsumenta. Znajdą się w nim w szczególności przesłanki zgodności towaru z umową, hierarchia środków ochrony konsumenta oraz obowiązki przedsiębiorcy oraz konsumenta w przypadku wymiany lub naprawy towaru. Tym samym, w stosunku do konsumentów wyłączone zostanie w tym zakresie stosowanie dotychczasowych przepisów Kodeksu Cywilnego.  

a) Okres rękojmi – ciężar dowodu

Okres, w którym to na przedsiębiorcy będzie spoczywał ciężar dowodu zgodności towaru z umową zostanie wydłużony z jednego roku do dwóch lat od chwili dostarczenia towaru.  

b) Uszczegółowianie przesłanek zgodności towaru z umową

Znowelizowana ustawa wyszczególnia wprost przypadki, w których towar zostanie uznany za niegodny z umową.   

c) Termin zwrotu pieniędzy konsumentowi w przypadku odstąpienia od umowy

Sprzedawca powinien zwrócić pieniądze konsumentowi w ciągu 14 dni. 

3. Hierarchia środków ochrony konsumenta

Do tej pory konsument, który korzystał z uprawnień z tytułu rękojmi miał prawo dowolnego wyboru środka ochrony, tj. czy żąda od przedsiębiorcy naprawy albo wymiany towaru na wolny od wad, obniżenia ceny wadliwego towaru lub odstępuje od zawartej umowy. Nowe przepisy ograniczają to prawo wyboru. 

Nowelizacja ustawy o prawach konsumenta wprowadza tzw. hierarchię środków ochrony konsumenta. W odniesieniu do umów zawartych po 1 stycznia 2023 roku w ramach pierwszego roszczenia z tytułu rękojmi konsument będzie mógł dochodzić wyłącznie naprawy albo wymiany towaru na wolny od wad. 

Z innych uprawnień konsument będzie mógł skorzystać jeżeli brak zgodności towaru z umową będzie na tyle istotny, że konieczne będzie skorzystanie z pełnego zakresu roszczeń lub gdy przedsiębiorca odmówi naprawy lub wymiany towaru, działania te okażą się nieskuteczne, bądź gdy z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynikać będzie, że nie doprowadzi on do sytuacji, w której towar w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta stanie się zgodny z umową. 

4. Przedawnienie roszczeń konsumenta

Konsekwencją wykreślenia przepisów dotyczących rękojmi w Kodeksie Cywilnym, oraz braku uregulowania tej kwestii w omawianej nowelizacji, termin przedawnienia roszczeń konsumenta z tytuły rękojmi będzie obliczany na zasadach ogólnych (art. 118 i n. Kodeksu Cywilnego). Spowoduje to wydłużenie okresu przedawnienia z 2 do 6 lat. 

5. Dostarczanie treści lub usług cyfrowych. 

W omawianej nowelizacji ustawodawca uregulował sposób wykonania przez przedsiębiorcę obowiązku dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej oraz uprawnienia konsumenta w razie jego niewykonania. 

Zasadniczo przedsiębiorca ma obowiązek dostarczyć ww. usługi konsumentowi niezwłocznie po zawarciu umowy, a sposób ich dostarczenia został dookreślony w projektowanych przepisach. W sytuacji, gdy przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument powinien wezwać go do ich dostarczenia. Jeżeli przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej niezwłocznie lub w dodatkowym, wyraźnie uzgodnionym przez strony terminie, konsument jest uprawniony do odstąpienia od umowy. 

Nowelizacja zawiera także przepisy dotyczące w szczególności: (i) zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz odpowiedzialności przedsiębiorcy w razie jej braku, a także (ii) wprowadza wymogi odnośnie aktualności wersji dostarczanej klientowi oraz obowiązek informowania konsumenta o aktualizacjach niezbędnych do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarczania ich konsumentowi przez określony w nowelizacji czas. 

W ustawie określono również m.in. granice czasowe odpowiedzialności przedsiębiorcy za brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową dostarczanej jednorazowo, częściami i w sposób ciągły oraz przesłanki wskazujące, kiedy domniemanie odpowiedzialności przedsiębiorcy może zostać wyłączone. 

Jak przygotować się na nadchodzące zmiany? 

Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2023 r. Do tego czasu przedsiębiorcy oferujący swoje towary i usługi zarówno konsumentom powinni przede wszystkim dostosować postanowienia stosowanych wzorców umownych (np. regulaminów sklepów internetowych, ogólnych warunków sprzedaży, ogólnych warunków umów, cenników, taryf itp.) oraz wewnętrznych procedur do nowych przepisów m.in. w zakresie czasu odpowiedzi na reklamację, czasu trwania rękojmi, udostępniania treści cyfrowych itp. 

Zespół SSW Pragmatic Solutions na bieżąco monitoruje proces legislacyjny i projekty ustaw mogące wpłynąć na sposób zarządzania przedsiębiorstwem. Będziemy Państwa nadal informować o kolejnych istotnych zmianach w prawie. 

W razie jakichkolwiek pytań, zachęcamy do kontaktu.