Kolejna nowelizacja przepisów dotyczących morskich farm wiatrowych

W dniu 29 sierpnia ogłoszono w Dzienniku Ustaw – Ustawę z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1604). Nowelizacja stanowi kontynuację ustawodawstwa mającego na celu stworzenie ram prawnych umożliwiających budowę morskich farm wiatrowych w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego oraz zespołów urządzeń służących do wyprowadzenia mocy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1050z późn. zm.) „ustawa offshore”.

Wprowadzane zmiany w ustawie z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 457 z późn. zm.) nie nałożą na inwestorów nowych obowiązków, a jedynie uporządkują kwestię dotyczącą umożliwienia przyłączenia do sieci morskich farm wiatrowych. Zgodnie z nowym brzmieniem ww. ustawy, w przypadku chęci uzyskania pozwolenia lokalizacyjnego dla zespołu urządzeń służących do wyprowadzania mocy lub jego elementów, pozwolenia oraz uzgodnień na układanie i utrzymywania kabli lub rurociągów oraz ich przedłużenia, wnioskodawca będzie zobowiązany do uprzedniego uzyskania wstępnych warunków przyłączenia, warunków przyłączenia albo umowy lub umów o przyłączenie do sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej dla morskiej farmy wiatrowej, z której wyprowadzana będzie moc za pomocą tego zespołu urządzeń lub jego elementów. Brak uzyskania co najmniej jednego z powyższych dokumentów uniemożliwi wydanie ww. pozwoleń lub uzgodnień.

W sprawach o wydanie pozwoleń lub uzgodnień na układanie i utrzymywanie kabli lub rurociągów dotyczących zespołu urządzeń służących do wyprowadzania mocy lub jego elementów niezakończonych przed wejściem w życie ustawy nowelizującej stosuje się nowo przyjęte rozwiązanie. Inwestor będzie miał 30 dni od daty wejścia ustawy w życie na uzupełnienie wniosku o wydanie pozwolenia lub uzgodnienia, w innym przypadku postępowanie zostanie umorzone.

Przyczyną zmian przepisów jest dotychczasowa praktyka w zakresie składania wniosków lokalizacyjnych dla zespołu urządzeń. Zdaniem autorów nowelizacji pojawiło się ryzyko blokowania akwenów w polskich obszarach morskich, a także blokowania możliwości wyprowadzenia mocy z morskich farm wiatrowych, które mają obowiązujące pozwolenia.

Natomiast nowe przepisy ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2022 r. poz. 515 z późn. zm.) rozszerzą mechanizm nadzoru nad procesem projektowania, budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych oraz zespołów urządzeń służących do wyprowadzenia mocy. Obecnie obowiązujące przepisy ustawy offshore wymagają, aby morska farma wiatrowa oraz zespół urządzeń służących do wyprowadzenia mocy, w zakresie projektowania, budowy, eksploatacji i likwidacji spełniały wymagania zapewniające:

1. bezpieczeństwo konstrukcji oraz budowy w zakresie wytrzymałości, nośności i stateczności;
2. bezpieczeństwo pożarowe;
3. bezpieczeństwo użytkowania;
4. ochronę środowiska;
5. warunki użytkowe odpowiednie do przeznaczenia różnych typów urządzeń i konstrukcji lub instalacji wchodzących w skład morskiej farmy wiatrowej.

Zgodnie z nowymi przepisami ustawy o bezpieczeństwie morskim potwierdzeniem spełnienia ww. wymagań będzie odpowiedni certyfikat „uznanej organizacji”. Przyznane certyfikaty powinny określać elementy morskiej farmy wiatrowej lub zespołu urządzeń, które zostały objęte danym certyfikatem oraz wymagania, których spełnienie zostanie potwierdzone przez ten certyfikat. Kopia certyfikatu będzie przekazywana właściwemu dyrektorowi urzędu morskiego w dniu wydania certyfikatu.

Poszczególne certyfikaty zależne są od etapu realizacji inwestycji:

1. Projektowanie – certyfikat zgodności projektowej

• wydawany po opracowaniu projektu budowlanego, przed zawiadomieniem organu nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych;
• potwierdza zgodność projektu budowlanego z normami technicznymi określającymi wymagania, jakie musi spełnić morska farma wiatrowa lub zespół urządzeń;
• wydawany bezterminowo.

2. Budowa – certyfikat dopuszczenia do eksploatacji

• wydawany po zakończeniu budowy morskiej farmy wiatrowej lub jej części lub zespołu urządzeń, jednak nie później niż na 30 dni przed planowanym dniem pierwszego wprowadzenia do sieci, na podstawie udzielonej koncesji, energii elektrycznej wytworzonej z morskiej farmy wiatrowej lub jej części;
• potwierdza zgodność procesu budowy z projektem budowlanym oraz certyfikatem zgodności projektowej. W trakcie budowy „uznana organizacja” przeprowadza oględziny, nadzoruje budowę, weryfikuje i przeprowadza kontrole pomiarów, prób konstrukcji, połączeń kablowych oraz urządzeń wchodzących w skład morskiej farmy wiatrowej lub zespołu urządzeń;
• wydawany na okres nie dłuższy niż 5 lat.

3. Eksploatacja – certyfikat bezpieczeństwa eksploatacji

• wydawany przed dniem upływu ważności certyfikatu dopuszczenia do eksploatacji, jednak nie wcześniej niż na 3 miesiące przed upływem ważności tego certyfikatu;
• potwierdza kompletność i poprawność dokumentacji w zakresie należytego utrzymania i serwisowania morskiej farmy wiatrowej lub jej części lub zespołu urządzeń. W trakcie eksploatacji „uznana organizacja” weryfikuje dokumentacje w zakresie należytego utrzymania i serwisowania morskiej farmy wiatrowej lub zespołu urządzeń, w tym dokumentacje z przeglądów technicznych konstrukcji i urządzeń wchodzących w skład morskiej farmy wiatrowej lub zespołu urządzeń przeprowadzanych na podstawie odpowiednich norm technicznych oraz przepisów danej organizacji;
• wydawany na okres nie dłuższy niż 5 lat i wymaga odnowienia nie wcześniej niż na 3 miesiące przed upływem jego terminu ważności.

Wprowadzane przepisy są analogiczne do funkcjonującego w Polsce systemu nadzoru administracji państwowej nad budową i eksploatacją statków morskich i platform wiertniczych. Odpowiedni certyfikat powinien zostać wydany przez „uznaną organizację”, co w rozumieniu art. 5 pkt 17 ustawy o bezpieczeństwie morskim oznacza organizację uznaną przez Komisję Europejską zgodnie z przepisami Unii Europejskiej w zakresie wspólnych reguł i norm dotyczących organizacji dokonujących inspekcji i przeglądów statków. Niemniej jednak nowe przepisy uszczegółowiają, że certyfikację będą mogły dokonywać jedynie organizacje upoważnione przez właściwego ministra do spraw gospodarki morskiej. Te organizacje znajdą się również w wykazie prowadzonym przez ww. ministra wraz ze wskazaniem zakresu ich upoważnienia. Założeniem wprowadzanych przepisów jest przekazanie nadzoru nad procesem budowlanym i eksploatacją morskich farm wiatrowych wyspecjalizowanym instytucjom. Stąd każda zainteresowana organizacja może złożyć wniosek o wydanie powyższego upoważnienia, jeżeli:

• jest organizacją uznaną przez Komisję Europejską;
• posiada akredytację zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17065 albo Polską Normą, która ją zastąpi oraz
• posiada udokumentowane doświadczenie w zakresie oceny dokumentacji technicznej oraz nadzoru nad budową, przebudową lub eksploatacją morskich farm wiatrowych lub zespołów urządzeń albo sztucznych wysp lub konstrukcji lub innych urządzeń i instalacji zlokalizowanych na morzu.

Powyższy obowiązek uzyskania certyfikatów jest kolejnym rozwiązaniem mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa procesów związanych z budową i eksploatacją morskich farm wiatrowych. Dla przypomnienia należy wskazać, że obecnie przepisy ustawy offshore wymagają również sporządzenia: 1) ekspertyzy projektowej i 2) ekspertyzy wykonawczej, które powinny potwierdzać odpowiednio zgodność projektu wykonawczego oraz procesu budowy z wymaganiami określonymi Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 25 maja 2022 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla elementów zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy oraz dla elementów stacji elektroenergetycznych zlokalizowanych na morzu (Dz. U. poz. 1257), które weszło w życie 29 czerwca 2022 r.

Natomiast przepisy ustawy o bezpieczeństwie morskim, rozszerzając katalog wymogów stawianych morskim farmom wiatrowych i zespołowi urządzeń o wymagania w zakresie bezpieczeństwa, ochrony środowiska morskiego, ochrony granicy państwowej na morzu oraz obronności państwa, zobowiązują wytwórcę energii do sporządzenia:

1. ekspertyzy nawigacyjnej w zakresie oceny wpływu inwestycji na bezpieczeństwo i efektywność żeglugi statków w polskich obszarach morskich;
2. ekspertyzy technicznej w zakresie oceny wpływu inwestycji na polskie obszary morza Al i A2 Morskiego Systemu Łączności w Niebezpieczeństwie i dla Zapewnienia Bezpieczeństwa (GMDSS) oraz na System Łączności Operacyjnej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa;
3. ekspertyzy technicznej w zakresie oceny wpływu inwestycji na Krajowy System Bezpieczeństwa Morskiego;
4. ekspertyzy technicznej w zakresie oceny wpływu inwestycji urządzeń na system zobrazowania radiolokacyjnego, obserwacji technicznej i morskiej łączności radiowej Straży Granicznej
5. planu ratowniczy określający rodzaje zagrożeń dla zdrowia i życia personelu zaangażowanego w budowę, eksploatację i likwidację inwestycji, sposoby i procedury działania w przypadku wystąpienia tych zagrożeń oraz siły i środki zapewniane przez wytwórcę do realizacji tego planu ratowniczego;
6. planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla inwestycji.

Przepisy ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej wejdą w życie 13 sierpnia 2022 r.

Zapraszamy do kontaktu w razie pytań.