Wykorzystywanie budynku dla własnych celów podatnika również stanowi pierwsze zasiedlenie dla potrzeb zwolnienia z VAT | SSW TAX Alert

W orzeczeniu z 16 listopada Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Trybunał) na wniosek Naczelnego Sądu Administracyjnego zajął się kwestią zgodności definicji pierwszego zasiedlenia budynków, budowli i ich części zawartej w polskiej Ustawie o podatku od towarów i usług z unijną dyrektywą VAT (tj. dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r.).

Zgodnie z polską ustawą, przez pierwsze zasiedlenie należy rozumieć oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

W świetle powyższej definicji, żeby doszło do pierwszego zasiedlenia, przy oddaniu do użytku musi dojść do czynności podlegającej opodatkowaniu (tj. np. do sprzedaży nieruchomości lub jej wynajęcia). Powołując się na wskazaną regulację, organy podatkowe jednolicie nie uznawały za pierwsze zasiedlenie sytuacji, w której wybudowany budynek był wykorzystywany do celów firmowych wskazując, że w takim przypadku nie dochodzi do „wykonania czynności podlegającej opodatkowaniu”. Przy takim podejściu, późniejsza sprzedaż takiego budynku nie mogła korzystać ze zwolnienia z VAT przewidzianego dla transakcji nieruchomościowych dokonywanych po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia.

Część sądów administracyjnych nie zgadzała się z takim poglądem i uznawała, że pierwszemu zasiedleniu nie musi towarzyszyć czynność opodatkowana, ponieważ warunku takiego nie zawierają regulacje unijne. W świetle takiej wykładni, definicja pierwszego zasiedlenia powinna obejmować również faktyczne oddanie budynku do użytkowania na własne cele podatnika. Z uwagi na wskazane rozbieżności, Naczelny Sąd Administracyjny zawiesił prowadzone w podobnej sprawie postępowanie i zwrócił się do Trybunału z pytaniem o zgodność polskiej regulacji z Dyrektywą VAT.

TSUE przychylił się do poglądu prezentowanego w Polsce przez część sądów administracyjnych i uznał definicję „pierwszego zasiedlenia” z polskiej Ustawy VAT za niezgodną z Dyrektywą VAT. Badając intencje ustawodawcy unijnego Trybunał stwierdził, że kryterium „pierwszego zasiedlenia” budynku należy rozumieć jako moment, w którym kończy się proces produkcji budynku i budynek ów staje się przedmiotem konsumpcji. Jednocześnie uznał, że regulacje unijne nie zawierają warunku w świetle którego użytkowanie budynku przez jego właściciela ma nastąpić w ramach czynności podlegającej opodatkowaniu, a wprowadzenie takiego warunku przez Polskę należy uznać za niezgodne z Dyrektywą VAT.

Przedmiotowe orzeczenie powinno wpłynąć na zmianę praktyki polskich organów podatkowych i objęcie definicją pierwszego zasiedlenia również sytuacji, w której podatnik wykorzystuje wybudowany budynek w prowadzonej działalności. W konsekwencji, w przypadku sprzedaży takiego budynku po upływie dwóch lat od rozpoczęcia jego używania, sprzedaż taka powinna podlegać zwolnieniu z VAT.

Jeżeli byliby Państwo zainteresowani bardziej szczegółowym omówieniem przedstawionych zmian i ich wpływem na prowadzoną przez Państwa działalność, prosimy o kontakt.

Łukasz Karpiesiuk – Partner, Doradca Podatkowy

Sławomir Mikołajuk – Senior Associate, Radca Prawny