Ulga B+R, czyli ulga badawczo-rozwojowa – jak z niej skorzystać?

Jest to ulga, która jest obecnie najatrakcyjniejszą formą wsparcia przedsiębiorców innowacyjnych. Z całą pewnością może być doskonałą zachętą do rozwijania swojej firmy, szukania rozwiązań i realizowania następnych projektów. Czym jest działalność badawczo-rozwojowa? Kto może korzystać z ulgi? Czym są koszty kwalifikowane? Jak skorzystać z ulgi?

Została wprowadzona do naszego systemu prawnego 1 stycznia 2016 roku i zastąpiła ulgę na nabycie nowych technologii. W pierwszym latach funkcjonowania ulgi przedsiębiorcy nie mogli korzystać ze zbyt dużego dobrodziejstwa. Limity odliczeń były zbyt małe.

Dopiero 1 stycznia 2018 roku weszła w życie nowelizacja przepisów dotyczących ulgi na działalność badawczo-rozwojową, która nie tylko podwyższyła limity, ale znacząco zwiększyła katalog kosztów kwalifikowanych. Przedsiębiorcy mogą bowiem korzystać z odliczenia 100% kosztów kwalifikowanych, a centra badawczo-rozwojowe uzyskały możliwość odliczenia aż 150%.

Czym jest działalność badawczo-rozwojowa?

Bezpośrednia definicja została zawarta art. 4a pkt. 26-28 Ustawy CIT oraz art. 5a pkt. 38-40 Ustawy PIT. Uregulowanie znalazło się również w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – art. 4 ust. 2. Odnosząc się do powyższych przepisów możemy mówić o trzech obszarach działalności badawczo-rozwojowej:

Działalność badawczo-rozwojowa – to działalność twórcza obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań;
Badania naukowe – rozróżniamy dwa rodzaje prac:

badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług, lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Prace rozwojowe – to działalność obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Jak widać, do działalności badawczo-rozwojowej, przedsiębiorcy nie potrzebują specjalnych laboratoriów, specjalistów czy skomplikowanych badań. Ulga jest skierowana do wszystkich podatników, którzy prowadzą działalność gospodarczą w Polsce, są opodatkowani podatkiem dochodowym i wprowadzają do swojej firmy nowe produkty lub ulepszają już istniejące wersje bez tworzenia nowej technologii.

Kto może korzystać z ulgi?

Działalność musi być twórcza. Jest to fakt bezsprzeczny, by skorzystać z ulgi na działalność badawczo-rozwojową. Jednak, aby podatnik mógł skorzystać z ulgi musi spełnić również dodatkowe warunki:

musi ponieść koszty na działalność badawczo-rozwojową,
koszty te muszą stanowić koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy CIT lub PIT,
koszty muszą mieścić się w zamkniętym katalogu kosztów uzyskania przychodów,
należy wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej w prowadzonej ewidencji, o której mowa w ustawie PIT i CIT,
w zeznaniu rocznym podatnik musi wykazać koszty kwalifikowane, które podlegają odliczeniu,
kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie może przekraczać określonych ustawowo limitów,
koszty kwalifikowane nie zostały podatnikowi w żadnej formie zwrócone.

Czym są te koszty kwalifikowane?

Co bardzo istotne, są to koszty, które zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodu według zasad ogólnych wynikających z prawa podatkowego.

Katalog kosztów kwalifikowanych został ujęty w art. 26e ustawy PIT oraz w art. 18d ustawy CIT. Możemy do nich zaliczyć:

wynagrodzenia pracowników w części związanej z działalnością B+R oraz związane z nimi składki na ubezpieczenia społeczne,
wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia lub o dzieło w części związanej z działalnością B+R, oraz związane z nimi składki na ubezpieczenia społeczne,
nabycie sprzętu specjalistycznego (który nie jest środkiem trwałym) oraz materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością B+R,
ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmioty, o których mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od nich wyników prowadzonych przez nich badań naukowych, na potrzeby działalności B+R,
odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności B+R, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem,
nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności B+R, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem,
wskazane koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego,
odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali, które są odrębną własnością (z zastrzeżeniem centrów badawczo-rozwojowych).

Podatnicy, którzy posiadają status centrum badawczo-rozwojowego, mają prawo uznać za koszty kwalifikowane, na zasadach określonych w ustawie CIT, także:

odpisy amortyzacyjne od budowli, budynków i lokali, które są odrębną własnością i które są wykorzystywane w prowadzonej działalności B+R,
koszty dot. ekspertyz, opinii (wymienione w pkt 4) ponoszone na rzecz podmiotów innych niż jednostki naukowe.

Jak skorzystać z ulgi B+R?

Ulga to możliwość podwójnego odliczania od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działalność zaliczonych już prędzej do kosztów uzyskania przychodów – czyli kosztów kwalifikowanych. Jednak kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Jeśli w danym roku podatkowym wystąpi strata albo gdy wielkość dochodu jest niższa od kwoty przysługujących odliczeń to przedsiębiorca nie traci możliwości odliczenia kosztów. Odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – przedsiębiorca dokonuje w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia. Ponadto odliczenia podatnik dokonuje w zeznaniu rocznym na podstawie wyodrębnionej ewidencji księgowej kosztów kwalifikowanych.

Dostępne są formularze, na podstawie których przedsiębiorcy odliczają ulgę B+R. Są to załącznik do głównego zeznania podatkowego tj. PIT-BR do PIT-36 bądź PIT-36L albo CIT-BR do zeznań CIT-8, CIT-8A, CIT-8B. Przedsiębiorca, który składa deklarację roczną, wypełnia załącznik i dołącza go do zeznania podstawowego, aby wykazać wysokość należnej ulgi.

Podatnicy, którzy złożyli już zeznania podatkowe, a chcieliby jednak skorzystać z ulgi – mogą złożyć korektę rocznego zeznania podatkowego.

Zmiany 2020 w uldze B+R – „rozwiązania COVID”

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadza bardzo ważną zmianę w uldze badawczo-rozwojowej.

Ustawodawca zamieścił bowiem przepisy, które umożliwiają wcześniejsze uwzględnienie kosztów kwalifikowanych w rozliczeniach podatkowych przedsiębiorstw. Zgodnie z ich treścią, koszty kwalifikowane, które zostały poniesione przez przedsiębiorców w 2020 roku na działalność badawczo-rozwojową, której celem jest opracowanie produktów niezbędnych do przeciwdziałania COVID-19, podatnicy mogą odliczyć również od dochodu będącego podstawą obliczenia zaliczki.

Należy jednak szczególną uwagę zwrócić na powiązanie działalności z COVID-19. Odnosząc się do art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych powiązanie to oznacza wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby.

Zapraszamy do kontaktu.