Podmioty udzielające pożyczek a podatek bankowy | Tax Alert 2/2016

Czy przedsiębiorca, który udzielił jednorazowej pożyczki osobie fizycznej będzie musiał zapłacić podatek bankowy?

25 marca 2016 roku przypada termin złożenia pierwszej deklaracji w zakresie podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. „podatek bankowy”), zgodnie z obowiązującą od 1 lutego br. ustawą o podatku od niektórych instytucji finansowych („Ustawa”).

Definicja podatnika wg. Ustawy o podatku bankowym

Wbrew swojej nazwie, a zapewne i intencjom ustawodawcy, podatek bankowy, w obecnym brzmieniu przepisów Ustawy, nie dotyczy wyłącznie banków, zakładów ubezpieczeniowych i podmiotów profesjonalnie oferujących pożyczki czy kredyty. Zgodnie bowiem z Ustawą, podatnikami mogą być również instytucje pożyczkowe, zdefiniowane poprzez odniesienie do ustawy o kredycie konsumenckim, jako kredytodawcy, inni niż banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, którzy w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej lub zawodowej udzielają konsumentom kredytu.

Tak nieostra definicja podatnika siłą rzeczy nasuwa pytanie czy pod pojęciem instytucji pożyczkowych nie należałoby rozumieć każdego przedsiębiorcę (niezależnie od przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej), który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się również działalnością finansową poza systemem bankowym i udzielił choćby jednej pożyczki na rzecz osoby fizycznej.

Na powyższe wątpliwości definicyjne nakładają się nieprecyzyjne zasady ustalania wysokości aktywów stanowiących podstawę opodatkowania podatkiem bankowym, niedookreślony charakter i zakres badania powiązań pomiędzy podatnikami zależnymi lub współzależnymi na potrzeby liczenia wartości tych aktywów, a także zasady ustalania, kto jest podatnikiem podatku bankowego w przypadku grupy powiązanych podmiotów.

W efekcie pojawia się zasadnicza wątpliwość: czy przedsiębiorca, u którego wielkość aktywów (z uwzględnieniem aktywów podmiotów zależnych i współzależnych) przekracza 200 mln złotych i który udzielił pożyczki osobie fizycznej, nie stał się od 1 lutego br. podatnikiem podatku bankowego.

Interpretacja Ministra Finansów przepisów Ustawy o podatku bankowym

Nagromadzenie wątpliwości interpretacyjnych spowodowało, że już miesiąc po wejściu w życie Ustawy, jej przepisy doczekały się odpowiedzi na interpelację poselską oraz wydania ogólnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (sygn. PK1.8201.12016). Opublikowana w dniu 3 marca 2016 roku przez Ministra Finansów interpretacja ogólna odnosi się specyficznie do sytuacji podmiotów udzielających pożyczek swoim pracownikom ze środków obrotowych lub środków z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Wykładnia prezentowana przez Ministra Finansów, chociaż korzystna dla udzielających finansowania swoim pracownikom, wprost nie odnosi się jednak do innych sytuacji i działań podejmowanych przez przedsiębiorców, którzy z uwagi na charakter tych działań mogliby być objęci podatkiem bankowym jako instytucje pożyczkowe.

Biorąc przy tym pod uwagę, że stanowisko prezentowane przez Ministra w przedmiotowej interpretacji, nie jest oparte wprost na regulacjach analizowanych aktów prawnych, w praktyce, nie możemy wykluczyć, że organy podatkowe stosując przepisy Ustawy, przyjmą wykładnię zawężającą. Organy podatkowe mogą przyjąć zatem założenie, że wyjaśnienia Ministra Finansów odnoszą się wyłącznie do działań w relacji pracodawca – pracownik, nie znajdują zaś zastosowania do innych przypadków finansowania udzielanego osobom fizycznym, konsumentom.

Weryfikacja umów pożyczek może uchronić przed podatkiem bankowym

Szereg wątpliwości w zakresie stosowania tych przepisów pozostanie, zanim nie będzie wydana nowelizacja przepisów Ustawy. W rezultacie każdy przedsiębiorca powinien dokonać wnikliwej weryfikacji istniejących umów pożyczek udzielonych osobom fizycznym, w szczególności pod kątem celu udzielonej pożyczki i właściwie ocenić ryzyko objęcia obowiązkiem podatkowym w podatku bankowym swojego przedsiębiorstwa (grupy przedsiębiorstw) z uwagi na charakter prowadzonych działań.

Autorzy

Patrycja Goździowska, Partner, Doradca podatkowy SSW

Agnieszka Pajurek, Senior Associate, Doradca podatkowy SSW

Wróć do