Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień dot. należytej staranności w CIT i PIT

5 marca br. MF otworzyło konsultacje podatkowe dotyczące projektu „Objaśnień podatkowych w zakresie cen transferowych nr 4 – Domniemanie oraz należyta staranność, o których mowa w art. 11o ust. 1b ustawy o CIT oraz art. 23za ust. 1b ustawy o PIT”. Konsultacje tego dokumentu będą trwały do 20 kwietnia br. Co ważne, objaśnienia te dotyczą wszystkich podatników, a nie tylko tych którzy mają transakcje z podmiotami powiązanymi.

Z projektem objaśnień można się zapoznać tutaj: Projekt objaśnień MF dot. należytej staranności w CIT i PIT.

Nowy obowiązek od 2021 r.

Opisując istotne zmiany podatkowe obowiązujące od 2021 r. najczęściej wymieniane były: opodatkowanie spółek komandytowych, spółki nieruchomościowe, estoński CIT, strategie podatkowe, SLIM VAT. Podczas gdy w tym samym czasie zostały uchwalone przepisy nakładające na wszystkich podatników CIT i PIT bardzo daleko idące obowiązki w zakresie weryfikacji kontrahentów i dokumentowania transakcji.

Mowa jest o nowym obowiązku dochowania należytej staranności w zakresie weryfikacji kontrahentów pod kątem ustalenia czy dokonują oni rozliczeń z podmiotami mającymi siedzibę w raju podatkowym. Dodatkowo, ustawodawca wprowadził domniemanie nakazujące przyjęcie, że rzeczywisty właściciel znajduje się w raju podatkowym.

Tym samym dochowanie należytej staranności w weryfikacji kontrahentów nie jest już domeną podatku VAT. Analogiczna koncepcja, tj. przerzucenie ciężaru dowodowego na podatnika, została zastosowana także w podatku CIT i PIT. Przy czym w tym przypadku celem weryfikacji jest ustalenie istnienia rozliczeń z rajami podatkowymi i kwestia rzeczywistego właściciela, a nie walka z tzw. karuzelami podatkowymi, jak to ma miejsce w podatku VAT. Inspirację w tym zakresie wyraźnie widać w omawianym projekcie objaśnień, który odwołuje się do orzecznictwa TSUE w zakresie należytej staranności w VAT, pomimo tego, że podatki CIT i PIT nie podlegają harmonizacji w ramach UE.

Przykładowe zastosowanie i konsekwencje

W praktyce nowe przepisy nakazują, aby wszyscy podatnicy CIT i PIT weryfikowali wszystkich swoich kontrahentów krajowych i zagranicznych (powiązanych i niepowiązanych), z którymi realizują jakiekolwiek transakcje o łącznej wartości powyżej 500 tys. zł. rocznie.

Zgodnie z przepisami i projektem objaśnień MF ustalenie, że nasz kontrahent ma jakiekolwiek rozliczenia z rajem podatkowym skutkuje obowiązkiem:

• sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych,
• zaraportowania takiej transakcji w formularzu TPR-C lub TPR-P do Szefa KAS,
• złożenie przez kierownika jednostki oświadczenia do urzędu skarbowego o sporządzeniu takiej dokumentacji i zbadaniu rynkowości cen.

Ostatnią deską ratunku może być obalenie ustawowego domniemania, że kontrahent naszego kontrahenta nie jest rzeczywistym właścicielem (ang. beneficial owner), co w praktyce może być wyjątkowo trudnym zadaniem, bo o rozliczeniach pomiędzy naszym kontrahentem a podmiotami trzecimi możemy nie mieć żadnej wiedzy.

Poniższy przykład, wzięty z projektu objaśnień Ministra Finansów, pokazuje jak w praktyce może wyglądać ten proces.

Wybrane aspekty objaśnień

Poniżej wybraliśmy niektóre punkty projektu objaśnień MF, które mogą być szczególnie kłopotliwe:

• pkt 9: „Dla ustalenia, czy druga strona transakcji dokonuje w danym roku podatkowym rozliczeń z podmiotem rajowym, istotne są jakiekolwiek rozliczenia drugiej strony transakcji, tj. uregulowanie jakichkolwiek rozrachunków (należności/ zobowiązań).”;
• pkt 15: „Dla dochowania należytej staranności przy dokonywaniu transakcji z podmiotami niepowiązanymi, niezależnie od miejsca ich rezydencji, wystarczające jest pozyskanie przez podatnika oświadczenia wiedzy od drugiej strony transakcji, z którego wynika, że ta druga strona transakcji nie dokonuje żadnych rozliczeń, w roku podatkowym podatnika, z podmiotem rajowym”;
• pkt 18: „Nie można przyjąć, że dochowano należytej staranności, w sytuacji gdy podatnikowi dostępne są informacje, na podstawie których wiedział lub powinien był wiedzieć, że otrzymane oświadczenie jest niezgodne z rzeczywistością. W takim przypadku podatnik opierając się na oświadczeniu, co do którego wiedział lub powinien był wiedzieć o jego niezgodności z rzeczywistością, nie dochowuje standardu należytej staranności. Przy wątpliwościach co do zgodności oświadczenia z rzeczywistością (rzetelności oświadczenia), wymóg dochowania należytej staranności oznacza konieczność dalszej weryfikacji istotnych dla objaśnianego przepisu okoliczności.”;

Powyższe wskazuje, że nowe regulacje będą bardzo szeroko interpretowane, a zatem w sposób namacalny dotkną wielu podatników, którzy do tej pory mogli nawet nie mieć do czynienia z tematyką cen transferowych.

Co dalej?

SSW bierze aktywny udział w pracach nad przygotowaniem rekomendacji dla Ministra Finansów w zakresie omawianych regulacji, które będą też przedmiotem dyskusji na kwietniowym Forum Cen Transferowych. Zapraszamy wszystkich Państwa, którzy są zainteresowani współpracą w tym obszarze.

Jak się przygotować

Ze względu na wysokie kary grzywny przewidziane w KKS dot. oświadczenia o kompletności dokumentacji cen transferowych oraz informacji TPR rekomendowane jest podjęcie już dziś stosownych działań zmierzających do:

• wdrożenia procedur weryfikacji kontrahentów i transakcji (w tym dot. pozyskiwania oświadczeń, monitowania kontrahentów, wprowadzenia odpowiednich klauzul umownych, gromadzenia argumentacji dot. obalenia domniemania o rzeczywistym właścicielu);
• przygotowania procesu dokumentowania i raportowania transakcji (w tym dot. sporządzenia dokumentacji cen transferowych zgodnej z nowymi poszerzonymi wymaganiami, raportowania w TPR).

Skontaktuj się z nami.