Alert podatkowy – Likwidacja obowiązków dotyczących pośrednich transakcji rajowych w cenach transferowych – Sejm uchwalił ustawę

16 września 2022 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, potocznie zwaną Polskim Ładem 2.0 w CIT. 

Ustawa ta uchyla kontrowersyjne przepisy o weryfikacji kontrahentów i dokumentowaniu dla potrzeb cen transferowych tzw. pośrednich transakcji rajowych, które zostały wprowadzone od 1 stycznia 2021 r. Ustawa zawiera również pewne zmiany w zakresie dokumentowania tzw. bezpośrednich transakcji rajowych. 

Pośrednie transakcje rajowe 

Z perspektywy przepisów o cenach transferowych najważniejsza zmiana wprowadzona ww. ustawą polega na uchyleniu obowiązku weryfikacji kontrahentów (powiązanych oraz niepowiązanych), z którymi są zawierane transakcje powyżej 500 tys. zł., pod kątem ustalenia rzeczywistego właściciela płatności lub dokonywania przez nich transakcji z podmiotami z rajów podatkowych. 

Przypomnijmy, obecnie obowiązek taki wynika z art. 11o ust. 1a i 1b ustawy o CIT, zgodnie z którym: 

• do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych są obowiązani podatnicy i spółki niebędące osobami prawnymi dokonujący transakcji kontrolowanej lub transakcji innej niż transakcja kontrolowana, jeżeli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową oraz wartość tej transakcji za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi za rok obrotowy, przekracza 500 000 zł; 
• domniemywa się, że rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli druga strona transakcji dokonuje w roku podatkowym lub roku obrotowym rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową; 
• przy ustalaniu tych okoliczności podatnik lub spółka niebędąca osobą prawną są obowiązani do dochowania należytej staranności. 

Po wielu postulatach i uwagach ze strony podatników i doradców podatkowych, w tym uwagach zgłoszonych przez SSW Pragmatic Solutions, z którymi można się zapoznać na stronie RPL, ustawodawca zdecydował się na całkowite uchylenie ww. obowiązków, co z pewnością należy ocenić pozytywnie. W znacznym stopniu zmniejszy to ilość biurokratycznych wymogów o wątpliwej przydatności zarówno z perspektywy budżetu państwa jak i prowadzonego biznesu przez przedsiębiorców. 

Bezpośrednie transakcje rajowe 

Należy jednak pamiętać o nadal istniejącym obowiązku dokumentowania bezpośrednich transakcji z podmiotami z rajów podatkowych, niezależnie od tego czy są one zawierane z podmiotami powiązanymi czy niepowiązanymi. W takim przypadku, zarówno w zakresie transakcji zakupowych jak i sprzedażowych, podatnicy mają obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych jeżeli przekroczone zostaną progi dokumentacyjne, tj.: 

• 2,5 mln zł – w przypadku transakcji finansowych, 
• 500 tys. zł – w przypadku transakcji innych niż transakcje finansowe. 

Powyższe progi są już progami podniesionymi na gruncie najnowszej ustawy, bo obecny próg dokumentacyjny dla bezpośrednich transakcji rajowych wynosi 100 tys. zł. 

Co istotne, zgodnie z uzasadnieniem do ustawy, obowiązek ten dotyczy bezpośrednich transakcji z podmiotem rajowym co nie oznacza automatycznie, że w przypadku transakcji zakupowych zapłata należności z tytułu takich transakcji musi trafiać bezpośrednio i wprost do kontrahenta w raju. Istotny jest natomiast fakt, że transakcja jest przeprowadzana pomiędzy podmiotem krajowym a kontrahentem w raju podatkowym. 

Okres obowiązywania 

Powyższe zmiany, ze względu na swój korzystny charakter dla podatników, zaczną obowiązywać retroaktywnie od 1 stycznia 2021 r. Zatem za 2021 i 2022 r. przestaje istnieć obowiązek weryfikacji kontrahentów pod kątem ustalenia rzeczywistego właściciela płatności lub dokonywania przez nich transakcji z podmiotami z rajów podatkowych. Tym samym przestaje również istnieć obowiązek udokumentowania i zaraportowania w TPR-C pośrednich transakcji rajowych za 2021 i 2022 r. 

Dalsze kroki w praktyce 

W praktyce powyższe zmiany oznaczają: 

• dla podatników, którzy nie podjęli jeszcze działań w zakresie pozyskania od swoich kontrahentów oświadczeń o rzeczywistym właścicielu płatności lub o braku rozliczeń z podmiotami rajowymi dla potrzeb cen transferowych – brak potrzeby rozpoczynania tego procesu; 
• dla podatników, którzy podjęli działania w zakresie zebrania ww. oświadczeń – brak potrzeby kontynuowania zbierania oświadczeń lub podejmowania innych działań w zakresie weryfikacji kontrahentów; 
• dla podatników, którzy wdrożyli procedurę należytej staranności w zakresie pośrednich transakcji rajowych w oparciu o pierwszy lub drugi projekt objaśnień podatkowych Ministerstwa Finansów – brak potrzeby aktualizacji tej procedury, ze względu na odstąpienie przez MF od wydania finalnych objaśnień podatkowych z uwagi na uchylenie tych regulacji; 
• dla podatników, którzy rozpoczęli proces sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla pośrednich transakcji rajowych – brak potrzeby kontynuowania tego procesu. 

Warto natomiast zwrócić większą niż do tej pory uwagę na identyfikację transakcji dokonywanych bezpośrednio z podmiotami z rajów podatkowych, zwłaszcza, że nie wszyscy podatnicy dostrzegli, że obowiązki te dotyczą również transakcji sprzedażowych. 

Etap legislacyjny: prace w Senacie.

Zapraszamy do kontaktu.