Nowe obowiązki dla beneficjentów rzeczywistych i podmiotów wpisywanych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Rada Ministrów skierowała do Sejmu projekt zmiany ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: „Projekt”). Mimo że ustawa koncentruje się na instytucjach finansowych i zaufania publicznego, część zmian dotyczy wszystkich beneficjentów rzeczywistych polskich spółek (tzw. UBOs), jak i samych spółek. Projekt ma więc znaczenie dla całego rynku.

Beneficjenci rzeczywiści będą adresatami obowiązków

Projekt nakłada (pierwsze) obowiązki bezpośrednio na beneficjentów.

W aktualnym stanie prawnym beneficjenci rzeczywiści nie mają formalnego, wyraźnego obowiązku współdziałania z zarządem spółki przy przygotowaniu informacji na potrzeby zgłoszenia UBO do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych („CRBR”). To na zarządzie spoczywa obowiązek identyfikacji beneficjentów, a następnie dokonania zgłoszenia (i złożenia oświadczeń w tym zakresie pod rygorem odpowiedzialności karnej). Pasywność beneficjenta jest, co do zasady, bezkarna.

Projekt zmieni powyższą sytuację diametralnie. Beneficjenci rzeczywiści – po raz pierwsi jako adresaci obowiązku ustawowego – będą zobowiązani do aktywnego uczestnictwa w przygotowaniu zgłoszenia
i dostarczania spółce wszystkich niezbędnych informacji oraz dokumentów, z zachowaniem określonych terminów.

Niedopełnienie powyższego obowiązku zagrożone będzie karą pieniężną w wysokości do 50.000 zł nakładaną już bezpośrednio na beneficjenta. Kara ta będzie mogła zostać nałożona, jeżeli wskutek braku współdziałania UBO zgłoszenie (lub jego aktualizacja) zostanie dokonane nieterminowo lub będzie niezgodne ze stanem faktycznym.

Odpowiedzialność spółki – nie tylko opóźnienie, ale także podanie nieprawdziwych danych

Projekt rozszerza odpowiedzialność spółek.

Aktualnie spółki wpisywane w CRBR podlegają karze do 1.000.000 zł za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia lub aktualizacji danych w ustawowym terminie. Dopuszczalność nałożenia kary za podanie przez spółkę danych niezgodnych ze stanem faktycznym jest, co do zasady, wątpliwa.

Projekt usuwa tę lukę, wskazując wyraźnie, że karą zagrożone jest także podanie w zgłoszeniu danych niezgodnych ze stanem faktycznym. Tym samym, za nieprawdziwe zgłoszenia odpowie reprezentant (składając oświadczenie pod rygorem karnym), ale także sama spółka.

Rozbieżności pomiędzy danymi z Centralnego Rejestru a danymi zgłoszonymi np. w Banku – nowe zasady

Projekt wprowadza mechanizm identyfikacji i notyfikacji rozbieżności w zgłoszeniach UBO dokonywanych na różne cele, w różnych instytucjach.

Zupełną nowością będzie wprowadzenie mechanizmu weryfikowania, czy informacje zamieszczone w CRBR są prawidłowe. Taki obowiązek będzie nałożony na tzw. instytucje obowiązane, którymi są m.in. banki, notariusze, radcowie prawni, adwokaci, podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych itp.

Instytucje te będą miały obowiązek odnotowywania rozbieżności pomiędzy ustaleniami co do osoby beneficjenta rzeczywistego dokonanymi przez nie we własnym zakresie, a danymi dostępnymi w CRBR. W razie zidentyfikowania rozbieżności, instytucja będzie zobowiązana zawiadomić o takiej rozbieżności Ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Jeżeli postępowanie przed Ministrem potwierdzi stan rozbieżności, organ będzie mógł nałożyć na podmiot, który zgłosił rozbieżne dane, karę pieniężną w wysokości do 1.000.000 zł. Dodatkowo, osoba, która dokonała nieprawidłowego zgłoszenia będzie mogła ponosić odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.

Tym samym, poleganie przez jakąkolwiek instytucję obowiązaną na odpisie z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, bez przeprowadzania własnej identyfikacji i weryfikacji UBO, będzie wprost niedopuszczalne. Zamiast uproszczenia, procedury AML zapewne się wydłużą.

Dla spółek oznacza to z kolei konieczność sprawnego ujednolicenia deklaracji w zakresie UBO składanych w ostatnich latach w bankach, spółkach leasingowych, etc. ze zgłoszeniem dokonanym w CRBR.

Jakie podmioty zostaną dodatkowo objęte obowiązkiem wpisu do CRBR?

Projekt rozszerza także katalog podmiotów zgłaszanych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Po nowelizacji, zgłoszenia będą musiały dokonać mi.in.:

• trusty, których powiernicy (osoby zajmujące stanowiska równoważne) (i) mają miejsce zamieszkania (siedzibę) na terytorium Polski lub (ii) nawiązują stosunki gospodarcze / nabywają nieruchomość na terytorium Polski (w imieniu lub na rzecz danego trustu);
• spółki partnerskie;
• spółdzielnie;
• stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego;
• fundacje.

Powyższe podmioty będą musiały dokonać zgłoszenia po raz pierwszy w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie stosownych przepisów.

Jak możemy Państwu pomóc?

Nowe zasady sprawią, że obowiązek raportowania informacji o UBO stanie się powszechny i będzie obejmował w praktyce większość uczestników obrotu gospodarczego. Jesteśmy gotowi wesprzeć Państwa m.in. w następującym zakresie:

• identyfikacja beneficjentów;
• koordynacja ujednolicenia zgłoszeń UBO w różnych instytucjach i jurysdykcjach;
• opracowanie polityk identyfikacji UBO w spółkach;
• wsparcie przy ustaleniu beneficjentów rzeczywistych dla nowych podmiotów objętych obowiązkiem raportowania.