Nowe regulacje postępowań administracyjnych w ramach Tarczy 3.0

15 maja br., Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych, w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Tarcza Antykryzysowa 3.0).
Tego samego dnia ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw, co oznacza, iż w życie wchodzą regulacje dotyczące m.in. terminów – zarówno materialnych, jak i procesowych.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany:

• Podstawy zawieszenia znikną, gdyż nowela wprowadza ich uchylenie (art. 46 pkt 20 Tarczy Antykryzysowej 3.0).
  • Nowelizacja uchyla dotychczasowy 15zzr Tarczy Antykryzysowej, który zawieszał w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii Covid-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów materialnych, m.in. do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki czy przedawnienia.
  • Nowela uchyla także art. 15zzs, który odnosi się do terminów procesowych i sądowych, których bieg – analogicznie jak w przypadku terminów materialnych – nie rozpoczynał się, a rozpoczęty ulegał zawieszeniu na okres pandemii. Dotyczy to m.in. terminów w postępowaniach sądowych, w tym sądowo-administracyjnych, egzekucyjnych, karno-skarbowych, administracyjnych oraz w postępowaniach i kontrolach z ordynacji podatkowej czy w kontrolach celno-skarbowych.

Zgodnie z nowelizacją oba przepisy, które z mocy prawa wstrzymują bieg terminów procesowych, sądowych a także materialnych terminów administracyjnych, zostają uchylone. Ustawa przewiduje co prawda okres przejściowy (art. 68 Tarczy Antykryzysowej 3.0), ale krótki – odwieszenie ma zacząć obowiązywać po siedmiu (7) dniach od wejścia w życie nowelizacji.

A zatem siedem (7) dni po wejściu w życie Tarczy Antykryzysowej 3.0, tj. od dnia 23 maja 2020 r., zawieszone z mocy prawa terminy znów zaczną swój bieg. Podkreślić należy, że pełny termin + siedem dni na dokonanie konkretnej czynności będą miały tylko te podmioty, których terminy w ogóle nie zaczęły biec, gdyż zostały od razu zawieszone. Należy dochować należytej staranności przy obliczaniu terminów, zwłaszcza tych, które zostały „złapane” przez dotychczasowe przepisy tarczy antykryzysowej w trakcie ich biegu.

• 46 pkt 8 Tarczy Antykryzysowej 3.0 precyzuje także katalog spraw pilnych. Nadal pewne sprawy są traktowane jako pilne, natomiast odstępuje się od zawieszenia lub wstrzymania biegu terminów.
• Wprowadza się zasadę videorozprawy w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich – chyba, że przeprowadzenie zwykłej rozprawy lub posiedzenia jawnego nie wywoła nadmiernego zagrożenia, przy czym:
  • przed WSA i NSA – videorozprawy; możliwość rozpoznawania spraw na posiedzeniu niejawnym przez WSA (bez prawa sprzeciwu strony);
  • posiedzenia jawne wg KPC w formie videorozprawy; przeprowadzenie posiedzenia niejawnego wg KPC możliwe jedynie, gdy strona się temu nie sprzeciwiła (profesjonalni pełnomocnicy nie będą pouczani o prawie złożenia sprzeciwu);
  • w postępowaniach cywilnych członkowie składu poza referentem i przewodniczącym mogą brać udział w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem posiedzenia, na którym dochodzi do zamknięcia rozprawy.
• NSA może rozpoznawać skargi kasacyjne na posiedzeniu niejawnym, o ile strony wyrażą na to zgodę.
• W postępowaniu cywilnym sąd może wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym, po uprzednim odebraniu od stron stanowisk na piśmie.
• W wielu publikacjach podkreśla się, że sądy administracyjne zdają sobie sprawę z trudności wywołanych koronawirusem, a także jego konsekwencji na płaszczyźnie prowadzonej działalności i innych. Dlatego też zawsze istnieje możliwość wniosku o przywrócenie terminu – w razie uchybienia – i oczywiście każda sytuacja będzie rozpatrywana indywidulanie. Jednak winno to być rozwiązanie ostateczne.